Dabolaa ñannde 13 Feeburiyee 2025.

Perefeejo, ardiiɓe teekoy, huɓindiiɓe e yaakitorɗe, toɗɗaaɓe ardagol komiinji sukaaɓe e sonnaaɓe Daabola miɗo hiwroo on. Miɗo faami kadi seytinannde mon nden sabu duuɓi sappo ɓaawo hikka hari Daabolaa no jalbi. Hari tummbondire buy ko ɗoo waɗata. Miɗo annditi hari e ngurndan Ben Seku Sillaa hari ko ɗoo tummbondire buy waɗaynoo. Yimɓe iwra cenɗe Gine fow fotta ɗoo.

Neeɓaali ko mi iwii ɗoo, wonii jonii lebbi tati fii sennditugol dillirɗe ɗe mulle tati e ambilansiiji e motooji wonndude e eɓɓoore Suwed. Ontunma mi yewtiduno e laamiɗo on ka Eram Daaboola.

Ko ɗon mi faami wonnde duɗal men ngal no jeyaa e ɓurɗe labee kaa hinaa non woniri ? hingal mari jonndeeji 1200 hay si tawii fewndo ɗoo ko yimɓe 200 woni eltaade e maggal. Ɗun ɗon no wonani en caɗeele.

Hiɗen jogii Duɗal wa ngal, jamaa men on ko sukaaɓe ɓuri ɗuuɗude e buy e maɓɓe no ferude woɓɓe no maaya ka jeerennde, woɓɓe ka maaje, woɓɓe no nanngee maccinee. E si on lanndike ɓe ko ɓe feranta ɓe inna ko fii ekkitagol mecce e hin-le ngal duɗal ɗoo ko ekkitorgal mecce.

Ɓay mi yiltike Konaakiri mi nodduno sonnaajo yaakitoraaɗo fii elto ngon fii yo o tasko o ɓanngina ŋakkereeji ɗee duɗe fow. Ɗoo kan mi yeetano ko jannooɓe woni alaa. Kono mi ƴettay pehe fii no ɗun dillira hay si ko fowtinaaɓe golle ɓen ka CVG waawira toppitaade e jannugol ngol  fii no temeɗɗe sukaaɓe eltiree.

Ko onon yo ardinaaɓe teekoy koy, ko onon lontii jamaa on ko mi gasata on wi’ude hannde e banŋe ɓantal, e banŋe ñinnugol faaleeji jamaa on ko bee rewron ɗate ɗiɗi:

Aranal ngal ko handuyeeji ardiigu ngun.

ɗimmunɗun ko ardinngol hannduyeeji teekoy ardaakoy koy.

Ko bee jonnindiren juuɗe. En waawataa jogaade leydi wa ndii ɗoo tawa fayɓe men ko e hoore ɗate waalata wulnugol warga, hara hiɓe hoyɗa ferugol e wi’a maɓɓe huunde alaa ɗoo. Hino woodi piiji kenndenji ɗoo.

Ko fii ɗun si jannde mecce no haanaa ɓurneede jannde huuɓunde. Hiɗen hatonjini e karalɓe, hiɗen hatonjini e mahooɓe. Hiɗen yewtude fii Simandu 2040, kono si en alaa karalɓe, noone mecce ɗen fow haray Simandu 2040 laawoto en.

Lanndal fii jannde nden, lanndal eltugol sukaaɓe ɓen no jeyaa e njuɓɓudi ganndal ngal fow, wonndude e mawɓe fayɓe ɓen haanuɓe wallitaade fii no fayɓe ɓen heɓira mecce heɓa aroore.

Kono hannde ka men ɗoo, yaltuɗo jannde e suudu sappoɓuru no lannditoo ko honɗun waawi. Wurin o hoolaaki hoore makko.

Ko honɗun ɓe wonata? Ko yaadu ɓurani mo wurin wonnde mayde no ɓurani mo. Ko bee e ɗen banŋe ɗon wurten laawol.

Ardiigu ngun fow no haani wurtude haqqil ko ɗun si tawi ka nde hiɗen yewta fii  heyɗintinal ngal hiɗen adora innugol ko yo haqqille ɗen wurte.

Hinaa yo en warru no woowirnoo innen hiɗen heyɗintinde. Hinaa ɗun woni heyɗintinal ngal.

Heyɗintinal ngal ko ƴeewitagol, lannditoo annda ndonndi ngenndi ndin ko fow kafi ndi. E ko ko tenti. Jawle yeñaaɗe ɗen e ngal duɗal ko miliyonji miliyonji dolar si ɗun fow waɗaama tawii nafaali hay e gooto haray en ɗaynii jamaa on.

Ko ɗun waɗi si tawii men arii ƴewtagol on, hinaa fi yo on kellan men tun. Ko nde wonnde-wonnde yo en yewtindiran googa. Sukaaɓe men ɓen no hanndi e ekkitagol mecce

Hebulanee kadi fii tutugol leɗɗe sabu si on ardinii kadi ɗun ɗon Ardiiɗo Hawtaandi ndin Seneral Maamadii Dummbuyaa weltanto on. Ko non timmbirten piiji nafooji yimɓe fow.

Waɗen piiji nafayɗi en janngo. Yaakitoraaɗo fii faggudu ndun no ɗoo himo yewtitude e FMI fii udditugol laawol no sukaaɓe walliree tammbitee e kuuɗe yeñinooje jawle tentinii e banŋe demal.

Hannde kadi men faalaaka yo tawu ko jawle ɗe ardiigu duufata hara men anndaa ka ɗe yaari ko e nder njuɓɓudiiji woodaaɗi men waɗataɗi e misal ka bankiiji fii yo mo kala waawu lanndaade wano kawtitte sonnaaɓe walla sukaaɓe e banŋe demal. Ko ɗun si annden wonnde Gine ka Aljanna.

Kono si en wonii e fewtugol koode toroo Alla “Okkoran, okkoran, okkoran” hara ka ley koyɗe men hiɗen seppude e hoore kanŋe, haray no tamƴinaa ka lutten e tiggitagol toroo Alla ko o okkori en.  Ko fii ɗun wurtirten haqqil.

Ardiigu ngun no leeti fota, ko woodunoo kon  duufaama ka ɗatal laana kan muti ɗon. Ko ɗon piiji woodanooɗi buy hakkunde Konaakiri e Kankan muti. Kono artay.

Artay hooloɗen, hay si en ñobbaali koppi.

Kono annden ɓantal ko e wakkilaare ɓaarii, e nunɗal, e faale ɓantaade. Ko ɗun ñinnata ngenndiyottiindi. Ko luttikon aranay hoore mun.

Ko bee mo kala e men ñentina ko winndii kon ka deftere “ko lakkere maa nden wuurtaa”

Aalaaji woodaaɗi ɗin huutoren ɗin e nder seeɗa on hamndinoto yetton Allah

On jaaraama sanne.