Kisidugu ñannde 11 feeburiyee 2025

Miɗo jarna on, sabu ɗee kelle mon ɗoo no ɓanngini wonndema suno mon hittuɗo wowlaama fii mun. Yi’ugol laawol ngol Kisidugu – Kankan no waɗaa ndole. Sabu ɗun newinanay on hewtoygol ka saare Kankan. Fii newinngol ngeegu e dillere jamaa on men. Ɗun ɗoo hinaa faale Kisidugu tun ko faale kala yiɗuɗo Gine.

Ɓantal faggudu newataako e anngal ɗate huutorteeɗe e nder hitaande nden fow. Golle sincataako ka ɗatal alaa. Sabu gooto arataa waɗana en golle ɗe o waawataa yaltinde ko o golli kon sabu anngal ɗate. Si en addii kadi liggotooɓe ka ɗate alaa ɓe ardataa e anniyee gollugol e nde wonnde ko ɗun hatta golle ɗen laaɓa.

Awa ɗatal ko go’o e ɓantal nokkuure, fii golle, fii ɓuttu, fii nanondiral e tentinii fii laral ngal, fii no Gine fow ɓantora. En yi’ii, en tawaama e caɗeele ɗuuɗuɗe, si mi arii annditude sabu hino haani ka anndintinen caɗele haɗuɗe en ɓantal e anndugol ko honno Gine jogoranoo  fii no wurtiren.

Wonnande sonnaaɓe ɓen piiji buy waɗaama kono en etoto no fow yaara ka golle e ngal en ɓeyday wintaari ndin fii no sonnaaɓe ɓen e sukaaɓe ɓen gollira no newori tentinii e banŋe demal fii no ɓe tammbitora beyngureeji maɓɓe. Mi anndintina hinaa fii kampañ poltik men ari he’e ko jentagol humpitoo caɗeele mon ɗen fii no men toppitora e majje.

Miɗo anndi hinaa e nder yewtere waawoton ɓannginnde faandaareeji mon ɗin fow. Kono no mi holliri non naanen miijiitee.

Hitaande 2025 ko hitaande hittunde wonnannde Gine. Hiɗen mari lowe ɗiɗi remeteeɗe:

Lowre aranere nden, ko ruttugol ngennndi dagiindi ka tawata ardiiɓe toɗɗaaɓe e suɓaaɓe no mari ligge heewuɗe e nder mun.  Ɗun non no fuɗɗora winnditagol ngol jiñina yimɓe ɓen yo ɓe winndito sabu laamu waawataa wallude neɗɗo mo alaa kaydi. Winnditee fii no heɓiron kaydi jibinannde, e kartal dentitee fii ɗun hay huunde on yoɓataa. Ko ɗun kadi wallata laamu ngun fii sennditugol jawle ɗen no haaniri.

E piide misal, e nder duuɓi sappo yimɓe Kisidugu ɓen sowoto yeru ɗiɗi ko bee eɓɓanen darnugol duɗe, cuuɗi ñawndorɗi, wonnunndeeji vi’en tun kala ko newinta ngurndan neɗɗanke.

Lowre ɗimmere nden ko Simandu 2040. Si innaama Simandu 2040 buy sikkay ko habbagol haa e hitande 2040 fii anndugol ko woni. Kono le yo on anndu eɓɓoore simmandu nden fuɗɗinoke. Wonannde annduɓe ɓen ɗatal laana kan no wallineede ɗun ɗon no tinoo.

Ko mi yamiri ardiigu ngun ko yo gooto kala liggo fii yo Simandu wonu sommbo ɓantal laral ngal.

Fii non leyɗe ɗen ko watanngol hilla fota e binnde ɗatal laana kan sabu no woodi adintinooɓe tanoo leyɗe e binnde maggal. Laral Faraana ngal ko tummbo Gine woni ka ontigi iwri woo ko bee o rewa ɗon si o yaha e laral goo. Koɗun si no haani ko ngal toppitee fii ɓantal alhaaliiji buy. Wurin ko farilla e men fii yo Simandu 2040 wono ɓargal, ƴaaɓorgal fii ɓantal duumotoongal e nder ngenndi ndin fow.

Ko tentingol ɗun addi men, anndina ardiiɓe on ɓen ɗoo wonndema piiji ɗin fow waylay woni. Hanki hari ko hanki hannde ko bee wurten hakkilaaji men ɗin. Koneksiyon e internet humondira e ngalu ko aalaaji gollirɗi komisariyaa e labutaani e kuɓeeje ardiigu e duɗe no hanndi e koneksiyon ɗoo e ko arata. No haani ka tawata neɗɗo iwataaɗo fii passpor yaha haa Konaakiri. Ko ɗun woni faandaare ardiigu ngun  e lanɗo on Seneral Maamadii Dummbuyaa.

Heyɗintinal ngal ko fii yo en yaaru yeeso, e hoore pinal e ɓantal e humondiral sabu ko ɓuri hittude ko ɓuttu ngun e nanondiral ngal hinaa wi’ugol ko min woni min, ko ɓuri hittude ko deeƴere nden, naɓidal ngal e nanondiral ngal hakkundeeji men.

Ko ɗun wallata en no Gine men ɓantora e hoore haqqiiqa.

Miɗo jarna on sanne.

Gekkedu ñannde 11 feeburiyee 2025

Miɗo jarna ɗowtuɓe lan ɓen fow. Miɗo anndi Gekkedu no wullude, miɗo anndi hari Gekkedu ko yiiloode luumo mawngo wonannde leyɗe heewuɗe e nder Hirnaange Afiriki. Men tinii kadi tallallakke hare ɗen e hitaande 2000 e nder saare nden.

Ko Gekkedu ɓuri yeebaade e nder hareeji ɗin ka kawte e ka men.

Mi haalana on goonga hari jawle wurnitugol Gekkedu ngol mooɓaama sabu hari e hittaande 2008 hiɗe woodaa. Kono feƴƴaa ko koohoojo on holliɗoo kon jooni leydi men ndin no mari nawnaare : jawle mooɓete, eɓɓooje waɗee, wa’a wa si fuɗɗete tun pallitoo. Ko nawnaare nde haanuɗen haɓude.

E gooto kala e men no haani etaade fii yo ɗun ɗoo accu. Suɓaaɓe ɓen ka koɗooli no haani daditaade fii yo eɓɓooje ɗen laato. Ardiiɓe toɗɗaaɓe ɓen no haani aynude kala ko feƴƴata e nder laamateeri maɓɓe ndin.

Ardiigu ngun no haani kañun kadi waylude jikku. Tentinii non halfinaaɓe faggudu ndun. Ebbooje goo haldete no ñinneede nokkel kaari hara ardiiɓe ɗon ɓen ɓe yi’ay tun woni gollooɓe ɓen no ara no hippoo e golle ɗen. E wurin hay neeɓataa ɓen kadi muta fes accee yi’eede.

Si warrii non jamaa on wi’a honɗun. Onon kadi anndinee men palje amen ɗen e lo’e amen. Si mi hewtitoyii Konaakiri mi wattanay hilla e wullitanɗe mon ɗen.

Ko fiinanɗe wonani men, fiinanɗe ɗe men ɓannginanta Ardiiɗo leydi ndin fii no wurtora. E no ardiiɓe ɓen eltoraa, ɓe annda si yanii ko honno ɓe ƴettitirta. Ɓe annda sino sottude maa si alaa e sottude.

Fii yo en yaaru no haaniri en timmay kuugal neɗɗankaaku ko toppitoo eɓɓooje ɗen. Wullitannɗe mon goo lolluɗe men nanii, men yottinay e miɗo felliti Ardiiɓe saare nden ɓadoto ardaaɓe ɓen ka woɗɗaa

Mi ƴettantaa on aadi kono faandaare Hawtaandi ndin ko yi’ugol Gekkedu no wa’unoo non duuɓi 30 ɓaawo hannde. Luumo ngo Hiraange Afiriki fow araynoo sooda piiji, e kitaale 89,90,91. E si mi artirii ɗun hannde, mi taway no weli fii hannde ɓuri wa nden ñannde.

Woodii ko waɗu ɗon fii wurnitugol saare nden, hiɗon weltanaa, kono no lutti buy ko waɗaaka e ko tawata no hitti.

Fii non yo ɗun laato ko lawɗi, hiɗen hatonjini e deeƴere e ɓuttu. Sabu ko e nder ɗii ɗoo waaweten waylude, yewta fii eɓɓooje annda ko haanuɗen waɗude e ko faalaɗon yo waɗe hara ko ko moƴƴani jamaa on. Si ɓuttu alaa, nanondiraaka haray pellet ɓantal heɓotaako ɗon. Haray haɓugol baasal bugitorte yeeso.

Gekkedu on neeɓii fadaade koohoojo mon on hollii wonnde “Gekkedu no fesude” kono si Alla jaɓii men fittanay on gonɗi.

Dabolaa ñannde 13 Feeburiyee 2025.

Perefeejo, ardiiɓe teekoy, huɓindiiɓe e yaakitorɗe, toɗɗaaɓe ardagol komiinji sukaaɓe e sonnaaɓe Daabola miɗo hiwroo on. Miɗo faami kadi seytinannde mon nden sabu duuɓi sappo ɓaawo hikka hari Daabolaa no jalbi. Hari tummbondire buy ko ɗoo waɗata. Miɗo annditi hari e ngurndan Ben Seku Sillaa hari ko ɗoo tummbondire buy waɗaynoo. Yimɓe iwra cenɗe Gine fow fotta ɗoo.

Neeɓaali ko mi iwii ɗoo, wonii jonii lebbi tati fii sennditugol dillirɗe ɗe mulle tati e ambilansiiji e motooji wonndude e eɓɓoore Suwed. Ontunma mi yewtiduno e laamiɗo on ka Eram Daaboola.

Ko ɗon mi faami wonnde duɗal men ngal no jeyaa e ɓurɗe labee kaa hinaa non woniri ? hingal mari jonndeeji 1200 hay si tawii fewndo ɗoo ko yimɓe 200 woni eltaade e maggal. Ɗun ɗon no wonani en caɗeele.

Hiɗen jogii Duɗal wa ngal, jamaa men on ko sukaaɓe ɓuri ɗuuɗude e buy e maɓɓe no ferude woɓɓe no maaya ka jeerennde, woɓɓe ka maaje, woɓɓe no nanngee maccinee. E si on lanndike ɓe ko ɓe feranta ɓe inna ko fii ekkitagol mecce e hin-le ngal duɗal ɗoo ko ekkitorgal mecce.

Ɓay mi yiltike Konaakiri mi nodduno sonnaajo yaakitoraaɗo fii elto ngon fii yo o tasko o ɓanngina ŋakkereeji ɗee duɗe fow. Ɗoo kan mi yeetano ko jannooɓe woni alaa. Kono mi ƴettay pehe fii no ɗun dillira hay si ko fowtinaaɓe golle ɓen ka CVG waawira toppitaade e jannugol ngol  fii no temeɗɗe sukaaɓe eltiree.

Ko onon yo ardinaaɓe teekoy koy, ko onon lontii jamaa on ko mi gasata on wi’ude hannde e banŋe ɓantal, e banŋe ñinnugol faaleeji jamaa on ko bee rewron ɗate ɗiɗi:

Aranal ngal ko handuyeeji ardiigu ngun.

ɗimmunɗun ko ardinngol hannduyeeji teekoy ardaakoy koy.

Ko bee jonnindiren juuɗe. En waawataa jogaade leydi wa ndii ɗoo tawa fayɓe men ko e hoore ɗate waalata wulnugol warga, hara hiɓe hoyɗa ferugol e wi’a maɓɓe huunde alaa ɗoo. Hino woodi piiji kenndenji ɗoo.

Ko fii ɗun si jannde mecce no haanaa ɓurneede jannde huuɓunde. Hiɗen hatonjini e karalɓe, hiɗen hatonjini e mahooɓe. Hiɗen yewtude fii Simandu 2040, kono si en alaa karalɓe, noone mecce ɗen fow haray Simandu 2040 laawoto en.

Lanndal fii jannde nden, lanndal eltugol sukaaɓe ɓen no jeyaa e njuɓɓudi ganndal ngal fow, wonndude e mawɓe fayɓe ɓen haanuɓe wallitaade fii no fayɓe ɓen heɓira mecce heɓa aroore.

Kono hannde ka men ɗoo, yaltuɗo jannde e suudu sappoɓuru no lannditoo ko honɗun waawi. Wurin o hoolaaki hoore makko.

Ko honɗun ɓe wonata? Ko yaadu ɓurani mo wurin wonnde mayde no ɓurani mo. Ko bee e ɗen banŋe ɗon wurten laawol.

Ardiigu ngun fow no haani wurtude haqqil ko ɗun si tawi ka nde hiɗen yewta fii  heyɗintinal ngal hiɗen adora innugol ko yo haqqille ɗen wurte.

Hinaa yo en warru no woowirnoo innen hiɗen heyɗintinde. Hinaa ɗun woni heyɗintinal ngal.

Heyɗintinal ngal ko ƴeewitagol, lannditoo annda ndonndi ngenndi ndin ko fow kafi ndi. E ko ko tenti. Jawle yeñaaɗe ɗen e ngal duɗal ko miliyonji miliyonji dolar si ɗun fow waɗaama tawii nafaali hay e gooto haray en ɗaynii jamaa on.

Ko ɗun waɗi si tawii men arii ƴewtagol on, hinaa fi yo on kellan men tun. Ko nde wonnde-wonnde yo en yewtindiran googa. Sukaaɓe men ɓen no hanndi e ekkitagol mecce

Hebulanee kadi fii tutugol leɗɗe sabu si on ardinii kadi ɗun ɗon Ardiiɗo Hawtaandi ndin Seneral Maamadii Dummbuyaa weltanto on. Ko non timmbirten piiji nafooji yimɓe fow.

Waɗen piiji nafayɗi en janngo. Yaakitoraaɗo fii faggudu ndun no ɗoo himo yewtitude e FMI fii udditugol laawol no sukaaɓe walliree tammbitee e kuuɗe yeñinooje jawle tentinii e banŋe demal.

Hannde kadi men faalaaka yo tawu ko jawle ɗe ardiigu duufata hara men anndaa ka ɗe yaari ko e nder njuɓɓudiiji woodaaɗi men waɗataɗi e misal ka bankiiji fii yo mo kala waawu lanndaade wano kawtitte sonnaaɓe walla sukaaɓe e banŋe demal. Ko ɗun si annden wonnde Gine ka Aljanna.

Kono si en wonii e fewtugol koode toroo Alla “Okkoran, okkoran, okkoran” hara ka ley koyɗe men hiɗen seppude e hoore kanŋe, haray no tamƴinaa ka lutten e tiggitagol toroo Alla ko o okkori en.  Ko fii ɗun wurtirten haqqil.

Ardiigu ngun no leeti fota, ko woodunoo kon  duufaama ka ɗatal laana kan muti ɗon. Ko ɗon piiji woodanooɗi buy hakkunde Konaakiri e Kankan muti. Kono artay.

Artay hooloɗen, hay si en ñobbaali koppi.

Kono annden ɓantal ko e wakkilaare ɓaarii, e nunɗal, e faale ɓantaade. Ko ɗun ñinnata ngenndiyottiindi. Ko luttikon aranay hoore mun.

Ko bee mo kala e men ñentina ko winndii kon ka deftere “ko lakkere maa nden wuurtaa”

Aalaaji woodaaɗi ɗin huutoren ɗin e nder seeɗa on hamndinoto yetton Allah

On jaaraama sanne.

Eltugol ko ñinnugol aroore. Ngalu ɓurungu e hittude wonnannde leydi ko alɗirgol neɗɗanke. Yettude Alla hiɗen mari oogirɗe jawle leydi, hiɗen mari leyɗe demal, hiɗen mari canɗi

Ko honɗun ŋakkani en fii yo en ɓanto ? ko gollugol no haaniri fii yuɓɓindirgol aalaaji ɗin fow fii no ñinnira ɓantal ngal. Wonndude e luujodoteeɓe men Rio Tinto, l’AFD, Trust Africa, e wonndude e angisannde Yaakitorde jannde karalɓe ɓen timmbugol duɗal fii hebulanagol faadaanje  ɗe tawata wurin hino ɓanngi wano eɓɓoore Simandu.

Eɓɓoore Simandu nden ko eɓɓooore hittunde wonannde leydi men ndin e wonannde Hirnaange laral Afiriki ngal.

Fii yo ndee Eɓɓoore yaadu e faandaare men nden, mi wi’a Eɓɓoore yaadunde e yeñinngol faggudu ko bee hara hiɗen mari karalɓe eltaaɓe huɓindiiɓe.

Ko tippude e ɗun si hiɗen jarna luujondirteeɓe men tippuɓe e tinndol ca’inaaɓe wi’ungol  « sitta nde ekkituɗaa neɗɗo no yunngirtee idii a okkorde mo leƴƴi ñannde woo ñannde ». Hiɗen haani ekkitaade yunngugol ko ɗun woni sukaaɓe men ɓen no haani e nokku fof janngude, eltoo fii no ɓe waawiraa gollannde hoore maɓɓe maa gollannde leydi ndin.

Etoo ƴellitoo e ganndal fii yo e waawu tammbitaade ñannde goo leyɗe hattonjinɗe e ñeeñal men ngal. Ko nden faandaare haanuɗen ɗoworde, golla fii yo tawu e nder duuɓi sappo arooji ɗin, yo tawu hara Gine waawi senndodude e leyɗe goo ñeeñal ngal huɓindiɗen ngal.

Miɗo jarna on on fow, jarna lujotooɓe en ɓen Rio tinto, l’AFD, Trust Africa, jarna Yaakitorde jannde ñeeñal e eltere karalɓe ɓen. Hiɗon anndi annde nde haanuɗen ƴellitaande nden hannde ko humondirnde e ligge.

Hiɗen mari miliyonaaji sukaaɓe taƴiiɓe, ɓe no wi’itoo wonnde ko bee ɓe lummba caangol Mediteraane maa jeerennde nden Saharaa fii tun ekkitagol meccal.

Hara-le hiɗen mari aalaaji eltorɗi ɗi haanu ɗen huutorde e piide misal Eram no Dobola e nokkeeli heewuɗi e nder leydi ndin. No haani fahin ka ɓeyditee, dolnoree fii eltugol sukaaɓe ɓen e banññe mecce. Ɗen mecce no haanaa tinnoreede ɓuri jannde huuɓunde nden

Ko ɗun haanuɗen waɗude Sonna Yaakitoraaɗo, gila hikka hiɗen haani tontaade ɓe fayɓe ferayɓe, uddita duɗe ka mecce janngee fii yo ɓe waawu ligganaade hoore maɓɓe, fii yo ɓe wonu hittuɓe e nder hawtaandi maɓɓe ndin.

Eltaɓe fahin e nguu jamaanu wonungu e waylorde gannde kese. Jamaanu ngu tawata bimmbi weetuɗo woo ganndal hankiwal ngal yawtaama. Ka etagol tawa eltiiɓe e duɗe men ɗen yo wonu poomaa fewndiiɓe. Ko ɗun mi yamiri on. Wurin hiɗon waawi feƴƴitude.

Wiɗee, taskee wano holliri gimɗo on ka “remoowo on e fayɓe mun ɓen”. Miijiteeɗon timmoode nden. Gollee, gollee, gollee.

Hita on hoolor ko jogiɗon kon tun. Wiɗee ɓeyditon ko yo tawu e saa’i fow hiɗon hitti, fewndii gollideede.

Hawtaandi Gine ndin no hatonjini fii hewtitagol ŋakkere ɓantal mayri ndin sukaaɓe eltiiɓe ɓe ganndal mun e pewje mun no ɓilloraa ka kawtal.

On jaaraama. Luujotooɓe en ɓen jaaraama .

Dingiraaji ñannde 14 feeburiyee 2025

Perefeejo, ardiiɓe teekoy leydi suuperefeeɓe Daabolaa e Dingiraaji, miɗo yottina e mon hiwraango Ardiiɗo leydi ndin Seneral Maamadii Dummbuyaa. Anndee wonndema Dingiraaji no e ɓernde makko. Ko goonga mo arii Dingiraaji o sikkay on yeggitaama kono faaleeji lintaaɗi ɗoo ɗin woni ko ardiiɓe komiinuuji ɗin woni ko perefee on no haani.

Hannde men maandinay fow, men taskoo e men etoo fii ko gasata waɗeede kon nii nii waɗee kisan e ko gasata habbaade janngo kon habbee janngo, si Alla jaɓii.

Kono miɗo anndi ko ɓuri hittude on nii nii ko yi’ugol laawol ngol Bisikirimaa-Dingiraaji no wa’i wa ɗiya perektiirji. Onon kadi hiɗon hannde e ɗate waɗaaɗe ndole.

On waɗii piiji buy, wonndude e koɗooli ɗin wano ngol laawol takkiingol ɗatal njanal ngal rewrude Kankan, Fodeya, Kambaya e sandafara. On hollii wonndema si tawii laamu ngun no leeti, onon on waɗay ko haanuɗon waɗande hoore mon kon. Hiɗon jarnaa.

On waɗanii ardiigu ngun fiinannde, ko bee ngu jaaboo on wonndude e jam.

Hannde bimmbi miɗo yewtida e Seneral Abuubakaar Sidiki Kamaraa yaakitoraaɗo kiwal ngal fii lanndagol mo ko honɗun ŋakkani konu ngun sabu hingu mari waɗooɓe ɗate. O hollii o taskoto o ndaara.

E balɗe arooje e dow ballal Ardiiɗo leydi ndin, me wattanay hilla fii no konu ngun wallitora no ɗate men ɗen waɗiree ndole. Yaaway e kadi jaray en ko yommbi e kadi ɓannginay jamaa on wonnde ardiigu ngun ne jentii faami annde jamaa on. Men ƴettanii on ndin aadi ɗon e men laatinay si Alla jaɓii.

Ko on saare hormorteende, saare dewal ka maamaaɓe mon fotti fii faandaare mawnde. Fawndaare yawtunde anndal neɗɗanke. Ko ɗun si tawi Dinngiraaji hinaa nokkuure melinre ko anndaande e nder winndere nden fow. Hiɗon mari ndonndi alɗundi ko fii ɗun si tawii kuugal ɗii koɗooli ɗoo tati no ɓurti tentinde sikke amen ɗen e  Dingiraaji. Men tammbito koo ko fuɗɗiɗon ɗoo.

Mi yewtii fii laawol bisikirimaa Dingiraaji e ngol koɗooli ɗin waɗani hoore mun ɗoo. Ballal laamu ngun ko waɗugol ndole e majje.

Wonndude e du’aaji mon ɗin laatoto. Meɗen wonndi kadi e faandaare nafaynde laral ngal, ko eɓɓoore baaraasi on Kukutamba.

On tinii ka baaraasi Kukutammbaa ko gaale tati, aranal ngal ko wallinngol ɗatal ngal Km 150 Labe-Tuge-Dingiraaji. Ɗimmal ngal ko baaraasi on tigi fii ilan yiite. Tammal ngal ko fii hebulingol ndelo fii demal e saa’i fow. Yakitoraaɗo fii faggudu ndun e wintaari ndin no hebulinde kaydiiji ɗin. Winntaari ndin ko Gine tigi mooɓitata ndi ɗun non ko miliyon 534 dolar. Men mooɓitayɗi sabu hari buy no anndi wonnde ko hitti OMVS ko Maali, Moritani e Senegaali, geɓal Gine ngal ko hakindiinoongal.

Ko ɗun si Gine no haani moftude jawle ko gollitirtee kon, meɗen aadii le wonndema men moftayɗi si Alla jaɓii. Si ɗun laati, hikkondirɓe e Maali ɓe ɗun ko Tugee, Dingiraaji Sigiri Manjaana wonay laral ɓantiingal tentinii e baŋŋe demal. Mo arii Dingiraaji o taway yimɓe buy jeyaaɓe Dingiraaji alaa Dingiraraaji.

Ko kamɓe ɓuri ɗuuɗude Angolaa, hiɓe ka jananiri, hiɓe ka laral ley-fitaare e hiɓe Konaakiri. E hiɗon anndi ko on yimɓe wakkiliiɓe. Ƴimɓe ñeeñuɓe. Ko onon adii waɗude ngeengu, adii yaltude fii ɗaɓɓere. Tuma Hawtaandi Gine totti haqqeeji mun ɗin ka woɗɗaa e nder duuɓi ɗiɗi maa tati, onon kadi woɓɓe aray ɗaɓɓere ka mo’on si Alla jaɓii piiji buy waylay. Simanndu, ko e laral tummbowal ngal jeyaɗon ko laral mon ngal ɓurata naftorde Laana kan.

E hiɗon anndi ka laana rewi woo ɓantal reway hen, ko ka acci rewude woo ca’e buy riiwoto baasal tooloo. Hiɗon annditi fewndo kaya Konaakiri-kankan, hari ca’e no alɗi sabu laana kan. Ka ɗatal laana kan ɓoranoo ca’e goo ñifiri doy-doy haa ɗe riiwi. Laana kan artay. Ka ɓorotaa e daande Atlantik haa Bayla maa keruwaane  ɗoo e timmoode hitaande nden.

Waaday kuuɗe hittuɗe goo kadi. Ka timmoonde mi anndintinay wonndema ko goonga mon ko lanndiɗon kon fii duɗal ka sukaaɓe mon ɓen eltee fii mecce. Sabu si ɓe alaa mecee ɓe tawdoytaake e ɓantal ngal.

Awa rerɗineeɓe men timmbay duɗal ngal kono ɗoo e ɗun en huutoray duɗal ERAM ngal Daabolaa. No hen Duɗal ngal jonndeeji 1200 kono fewndo hannde ko janngooɓe 200 woni ton. Hanki wa nii hari miɗo ɓanngina ɗun Daabolaa.

Ko bee men ƴetta pehe ɗen fow fii heɓugol jannooɓe ko elta sukaaɓe ɓen ɗun non hay si tawii ko e nder lebbi 3 maa 6, ɓay hiɗen felliti wonnde sukaaɓe ɓen no faalaa toppitaade hoore maɓɓe. Ko ko dagii.

Hi ta on taƴo men etoto fii mun.

Dingiraaji no wonnde e barki Alahajji Umaar Taal. Hita on hulu hiɗon wonndi e Alla.

Sigiri ñannde 18 feeburiyee 2025

Laabii nayi, laabi jowi ko fanɗi woo e nder hitaande hikka nden ko mi ari Sigiri. Ko saare mon nden mi

ɓuri arude e mun. Ko ɗun holli miɗo marani on jikke mawɗe.

Al nike1 kadi. Du’iiɓe e Sonnaaɓe liggotooɓe ka laamu. Ardiiɗo laral Kankan. Perefee on Sigiri ko onon

yo toɗɗaaɓe ka laamateeri Sigiri, jamaa iwruɓe cenɗe fow. Laamiiɓe ka rajoo riral jamaa sigiri tentinii

sonnaaɓe ben. On weltanaama fii ko wonuɗon e waɗude kon. Miɗo weltii tawdeede e mon hannde kadi.

Ko goonga Sigiri ko perefektiir hittuɗo e tippude e jamaa ko woni ɗoo kon e nder duuɓi seeɗanii haray

sowike nde laabi ɗiɗi maa tati. Hara bee faaleeji kesi dagiiɗi. ko fii ɗun si ɓannginɗon naanen nii fii

kiwal. Si saare mawnii haray hiɗe hanndi e kiwal timmungal. Kono si Alla jaɓii e wonndude

Yaakitoraaɗo on ka Kiwal e wonndude e mooɗon kiwal tabitay tabitii Sigiri.

On jaaraama, e kadi hiɗon mari faaleeji ɗi ɓannginɗon jeyaaɗi e hannduyeeji mon. Naanen nii mawɗo

maaki “ ko Manjaana iwruɗon, on rutti Kankan si aruɗon ɗoo e hin-le ko ƴanngal men ɓillori fii yo on

rewru ɗon nun no raɓɓiɗi pot”. Waɗugol ngal ƴanngal jeyaama e hittuɗi en.

On hollii kadi, laawol no ɗoo yahugol Maali ɓurungol e raɓɓiɗude rewrugol Kure-maali. Hingol haanaa

toppiteede. Wano anndirɗon non leydi hinaa yaltirgal gootal hatonjiniri. No foti hara ko ɗe buy. Sabu

si ngannto waɗii, ko bee yimɓe ɓen yaltira gonngal goo. Hay suudu no hatonjini e dame ɗiɗi.

Ko ɗun si hiɗen haani waɗude ɗate buy yahayɗe ka kawte men.

No woodi kadi ko hitti e amen e nder yewtere mon nden ko fii ndiyan. Si ndiyan alaa haray ngurndan

alaa. Saare mon nden mawnii, si on alaa ndiyaa haray waawaa wonude.

Ko hay e nder ɓeynguure si tawii hinde e nder ngalu si ndiyan ŋakkii seytinte jooni. Ka seytinaa woo

haray ɓuttu alaa ɗon. Ko an yo yaakitoraaɗo fii ndiyan tinu eɓɓoore maa nden fii ca’e sappo e go’o

wonndude e Sigiri.

Fii laɓɓingol ca’e ɗen jooni hinaa Konaakiri tun hino jari e ca’e njane ɗen kadi wano Kankan e Sigiri.

Sabu si laɓal ngal ŋakkii cellal heɓotaako ɗon. Men wattanay kadi hilla e ɗun ɗon. Fii tutugol leɗɗe ɗen

e hiwugol canɗi ɗin itta njaareendi ndin e nder majji ko huunde haanunde kadi.

Ndunngu aroowu, ko bee aawen leɗɗe ɗuuɗuɗe wano Ruwandaa maa Ecoppii awru leɗɗe ndun ko

miliyaaruuji leɗɗe. Ko fii kiwal men, hinaa innugol hiɗen ñemmbude ko ko haani e tawde kadi no

fewndii.

Anndunooɗo caangol Milo ngol gila duuɓi cappanɗe ɓaawo hannde hari batoo iwayno Bamakoo ara

haa Kankan. Hannde ɗun no gasa. Awa ko bee yiltitoɗen e piiji goo fii wurnitugol hunndaari men ndin

uddita dame ɓantal goo.

Sakkitorun ɗun on alaa ilan yiite ko yonata. Miɗo annditi wonii nii duuɓi 15 hari Sigiri no nanti innde

saa’i fow ilan yiite alaa, saare nden fow ko ndugguwii yimɓe ɓen no monii tun. Ko monee haanunooɗo.

Kono miɗo tamƴinii no newaade tun seeɗa-seeɗa.

On jarnaama fii yankinaare mon nden e newaare mon nden Yaakitoraaɗo fii ilan yiite ngen, soondike

lan jooni ɗoo e lewru noowambur haray Sigiri sukkaama ka illan yiite on accay e ndee wonude e ɓaawo

yiite.

1 On jaaraamaHiɗon sutii ko woni e waɗude kon fow, on ɓurnaaka hay e gooto. Gine ko jamaa mun on yiɗi yo wuuru

ngurndan newiiɗan. Gine no hatonjini e ɓantal fii ɗun ko bee ɗate ka yimɓe e jawle maɓɓe dilla no

newori. Woni ko nder gaa, woni ko wonndude e jananiri ndin.

Hiɗen faalaa kadi ilan yiite. Hannde mo alaa ilan yiite wakkilaare mon nden ɓanngataa e on hulay

yollugol jawle mon e ɗun sabu ɗe bunjataa. Hay remoowo si tawii o waawataa marude ko o remi kon o

ɗuytitoto. Ilan yiite ngen ko ko hitti e no arde ko ɓurti ɗun ko yulirɗe internet. Sabu hannde mo alaa

internet haray himo senndaa e winndere nden.

Men dolnoto e internet fii yo on waawu humpondirde e gooto kala e nder aduna on hara hinaa

ndaarirɗun filmuuji, ko fii ko wiɗoree, ko golliree jebina golle mun ɗen, ko ɗun men woni e waɗirde.

Wonannde Rajoo riral on, ko wonuɗon ɗoo kon welii lan mi tippa e ɗun mi jarna on. Mi jarna tinnaare

Yaakitoraaɗo mon on Faana Sumaa. Nde tawnoo e nder gunndoo o waawii yeɗude leydi ndin fow rajoo

riralji. Ko huunde hittunde.

Rajoo riral ko maande woodeede ngenndi ndin. Mo alaa ɗun haray himo wa’i wa wikkaaɗo. Ko ɗun si

meɗen tammbitii mo, meɗen jarna mo.

Hinaa fii jentagol rajoo riral tun ko jentagol rajoo humpitoowo on e ɗenngal ngenndiwal. Sabu kumpitti

hannde ko aalaa mawɗo yewirɗo, fii honɗun? Kumpitti bonɗi no wayla haqqille.

Hannde hannde hare kumpitti no hulɓinii ɓuri tiinde e taasannde. E hiɗen haani holnude jamaa men on.

Humpitugol hinaa kellugol ko anndingol ko woni e feƴƴude e ko laamu ngun woni e waɗude. Anndina

ko ɓuri e moƴƴude e moƴƴannde leydi ndin.

Si woniraali non en lo’ay, leyɗe buy no yanude sabu kumpitti ɗin boniriiɓe, ko ɗun si hiɗen haani

nawrude jamaa men on ka moƴƴaniɓe ɗon.

Rajoo riral tippude e mecce mon ɗen hiɗon haani wonude yeeso jamaa on fii humpitugol ɓe kumpitti

moƴƴi naniiɗi. Humpitugol ko moƴƴi firaa huutorgol e haaju no faaliraa non.

En hayraama duuɓi buy, fii keɓal honngal. Ko onon yo liggotooɓe e rajoo riral jonnee kumpitti googaaji

seeduɗi e faale mon ɗen woɗɗitoɗon ngañanaandi. Ɗon haray moƴƴanii en.

Ardiiɗo hawtaandi ndin Seneral Maamadii Dumbuyaa ñannde 31 deesammbur innuno hitaande hikka

ko hitaande suɓo-suɓo. Ko dun woni si tawii hiɗen faalaa yo laamu ƴanngal ngal laato no haaniri

wonndude jamaa ɓannginayɓe faale mun e no faaliraa yo leydi ndin joge, ko yo en tinno. Si ko asko

ɗun haray en yiltoray ɓaawo ko ɗun si tawi rajoo riral no haanaa huutoreede fii ɓeydugol naɓidal acca

kala ɓanngina no faaliraa yo piijiɗin warre.

Aduna mo wonuɗen e mun on no hulɓinii no heewi annde. Ko wonunoo kon hanki alaa hannde nowa’i

wa si tawii en yeggitii fow.

Hawtaandi gine ndin adii leyɗe farancinaaje fow hettude ndimu mun.

Ɗun no woodi ka tippunoo, hari ko yimmɓe yiɗunooɓe ɓuttu e ɓantal e jeytaare e dimu. Sabu ɗun

yolliɗen e laawol ngol suɓiɗen fottuɗen e caɗeele heewuɗe kono on saa’i no waylaade.

Hannde wonndude e CNRD e Seneral Maamadii Dummbuyaa meɗen joogi pehe e laawi ɗi men tamƴinii

ɓanginal ardorde nafaynde Gine. Ko bee taƴen kutu, fii no ɗun gasira meɗen hatonjini e mon on fow

Radioojiɗin wallitoto ɓanngingol giiɗe men ɗen faandaare men nden e golleeji men ɗin. Welataa fii

kono en fooloyay.

Cippiro fii ñiiɓingol ɓuttu e nder leydi ndin, cippiro fii heyɗintinal ngal sabu kala ko wonaa e waɗeede

ko fii heyɗintinal ngal.Jamaa Sigiri on neeɓii tampude miɗo anndi. Sabu no wowlirtee non hiɗon jeyaa e dariiɓe daditii fii ndii

hawtaandi men. Arten e golle wattiren yeeso ko mottindirta en kon, ko nawrata ngenndi men ndin yeeso.

Kala e golle mun.

Suɓaaɓe Sigiri, onon kadi geɓal mon no gaa. On adintiniramaa suɓɓo-suɓo saatiingo ngon ko onon

wallitotoo jamaa on no suɓo-suɓo ngon laatora. Mi sikkaa ko on sifa ɓen innayɓe “ko ngal teddungal

ɗoo mi faalanoo” ko yahooɓe ɓadoo jamaa on, ɓe yaadataa e conci danneeji gollida e jamaa on ko ɓen

men yiɗi yi’ude e mon.

Sabu fii foolugol, tammbitoo waɗa ko haani kon ko bee waawen wa’ude e waɗude no jamaa on wa’i

non e ko ɓe faalaa kon. No woodi non ko mi gasata on haalande, kawtal men ngal ka funnaange no mari

caɗeele hiɗon anndi. En innataa caɗeele maɓɓe hittaa e men, annden taho ko woni sommbo caɗeele

maɓɓe ɗen, fii hita en feggo ka ɓe feggii ɗon. Fii hita ɓe raaɓu en.

Awa adintinen woni ko laamiiɓe woni ko jamaa on ko ɓuttu ngun ɓuri hittude e men. Wattanee hilla.

Maandeeji no ɓanngude kono saloɗen, hita en seedu. Saloɗen hita dinaaji men senndu en, hita leƴƴi-

leƴuure senndu en, hita finaa-tawaaji men senndu en.

Ngalu ngun ko e nder ɗuuɗoral ngal daakii Alla tagiraali faataaji (norɗi) fii meere. Leeɓi colli no ɗuuɗi

faataaji. Aduna on ko non woniri.

No ɗuuɗiraawoo, weltoren, weltondiranen e nder teddungal, teddina diina ontigi e ko ontigi suɓii kon.

Gine no waylaade. Ko arata haray en alaa innude hiɗen faala ilan yiite, mi innaali fow gasay ɗoo e ko

arata, kono piiji buy e dow bawgal Alla, fuɗɗete fii yo tawu ɗoo e ko arata hara en yaarii yeeso seeɗa.

Fayɓe ɓen, sukaaɓe ben, ngalu leydi ko ɓiɓɓe mayri ndin. Jiñinee fayɓe ɓen tentinii sukaaɓe worɓe e

rewɓe yo ɓe yahu ka duɗal. Ko jannde nden tun waawata waylude leydi. Si on jiñinii fayɓe ɓen yo ɓe

yahu ɓe jasoya kanŋe hiɗon anndi neeɓaali ka buy e maɓɓe lutti e nder gayɗe no yurmiri.

Miɗo yarlina ɓen ɓe fayɓe mun lutti e nder ɗen gayɗe kanŋe. Yaltinee heddiiɓe ɓen e ɗun, Naɓɓeeɓe

ka duɗal ɓe jannga, ɓe ɓantoo. Ko ɗun si janngo heɓon kanŋe aduna on fow.

Jamaa Sigiri hiɗon jeyaa e ɓuruɓe wakkilaade e ɓuruɓe yiɗude Hawtaandi men ndin. Artee e laawol fii

ɓantal Sigiri. Fii no saare Sigiri nden foolira e ŋari hiɗon mari feere fii ɗun ɗon. E nder jamaa Sigiri ko

jom kanŋe en ɓuri alɗude.

Ɓanten Sigiri, waylen Sigiri watten saare nden saare kanŋe. Ɗun no hitti. Ko kanŋe Gine ɗen woni

alɗinde ca’e goo wano Emirat, wano Duba’i. Etoɗen nafa ɗo’o.

No woodi alɗuɓe, e no woodi faalaaɓe golle ɓe alaa feere. Ko hatta ɓen ɗiɗo wontida e nder yurmondiral

no ɓe yaara yeeso? Jamaa Sigiri, ndaaree ɗon no gasirta.

Ko hikkori senngo ardiigu ngun men wintoto mojobe sonnaaɓe e sukaaɓe fii ɓanŋe hurbitugol demal

ngal. Kono hebulanee fii demal ngal.

Demal buna ngal, woni ko Kankan, woni ko Manjaana ɓe innii men no hitti e maɓɓe. Jamaa sigiri

hebulee. Aawaynooɓe buna ƴettitee keriije ɗen.

Jaɓee gila ndunngu aroowu demal buna ngal fuɗɗitoto e nder laral ngal, ko lutti kon si Alla jaɓii on

yi’anay hoore mon. E nder ko yaawi piiji ɗin waylay.

Hoolee Seneral Maamadii Dummbuyaa no miijoo fii mon. Mawɗo hollii ko satti e makko ko tawde

Ardiiɗo on araali taho Sigiri. Kono o aroyay e miɗo anndi on jaɓɓoyto mo no haaniri.

On jaaraama sanne

Alnike

Faraana ñannde 11 feeburiyee 2025

Perefee on e suu perefeeɓe ɓen Faraana, Du’iiɓe e sonnaabe ardiiɓe Faraana, mawɓe saare, sukaaɓe e

sonnaaɓe mojobe cuɗiiɗe haakojun miɗo yetta on. Men jentike on, men faamii yewterrji mon ɗin. Men

huutoray no haaniri eɓɓooje mon ɗen fii ɓantal laral Faraana ngal.

Miɗo anndi fii ɓantal, no woodi ko gasataa wonude ɓaawo mun. Ɗatal ngal Faraana-Maamun, ɗatal

ngal Faraana-Dabola e ɗatal ngal Kisidugu-Kankan ekn… ko haanuɗe fii ɓantal laral tummbowal

Hawtaandi ndin.

Ngalu demal ngal ko e ngal laral ɓuri mawnude e nder ngenndi ndin. E si tawii hiɗen faalaa yaltude e

nder baasal, waawen faggude leydi men ndin, ko e banŋe demal e ngaynaako wintoto ɗen. Hikka men

wallinay jawle heewuɗe fii sukaaɓe ɓen e sonnaaɓe ɓen fii yeñinngol jawle e immorde e demal.

Miɗo anndi no heddii piiji buy ɗi waɗaaka. No woodi kadi buy waɗaaɗi. Ko bee jonniten Seesaar

hannduyee makko on. Men jentike mawɓe ɓen jooni.

Ɓe inni wonndema gila duuɓi cappanɗe tati Faraana no e nder niwre, kono gila ñannde 5 settammbur

2021 saare nden no wurniteede. Jamaa on ko haqqeeji mun wonaa totteede. Wuurugol no newori e

ɓantal ko hannduyee gooto kala.

Ɗun ko huunde hittunde. Miɗo waawi kadi innude mawɓe ɓen e jamaa Faraana no weltii ko tawi kon

hiɓe haani weltaade ko tawi kon ɓe immitike gila ñannde 5 settambur. E kadi hinaa kamɓe tun ca’e buy

immitike. Neeɓaali ko Tuge immini goɗɗo Konaakiri fii seeditanagol men wonnde gila ndimaaku hettaa

ko e ngal ɓe heɓi ndole e illan yiite.

Miɗo felliti hinaa Tuge tun. Si on yahii e ca’e buy e nder leydi ndin, mi lintataaɗe sakko mi falja, miijo

ngon ko wooto.

Piiji buy waɗaama kono no lutti waɗaaka kon no ɗuuɗi. Ko ɗun si meɗen ñaagoo du’aaji mawɓe ɓen,

e wakkilaare jamaa on wonndude e naɓidal e huuwondiral fii ɓantal leydi men ndin.

Ɓantal fii fow. Wurin men fuɗɗike. Mo ƴewtike km 30 binnde ɗoo o tinay kuugal mawngal. Ɗatal laana

“taransigineyen” no wallineede ko ada oogirɗe njanɗe Simandu e maakitiiji. Wano hollirnoo lanɗo

Ruwandaa on Kigali: “mo waɗii ɗatal laana haray udditii ɗatal ɓantal. Awa jamaa Faranaa hoolee aroore

hay si tawii hiɗon sutii caɗeele ɗen. On alaa ilan yiite, ɗate mon ɗen no heewi nduggu, faaleeji mon ɗin

no ɗuuɗi. Kono ko mi wi’ata on ko hoolee, e nder dumunnehun nii haray hiɓɓike e mon ɓantal mawngal

e nder laral mon ngal, laral wa’unoo ngal wa si no yeggitaa. On yi’ay, hinaa yewtere dawro (politiki).

Mi senndoda e mon, Gine no immitaade, Gine yaaray yeeso.

E nde Gine no yaara yeeso, laral Faraana ngal ko yeeso wattirtee hoolee. Hita on ñobbu juuɗe.

Hita on yurmintino. Jarnee Alla e jonniton Seesar geɓal makko ngal.

Kalaldi men ndin Dumbuyaa, sabu anniyee makko o waawii waɗude ko woɓɓe yiɗaano waɗude: ɗatal

laana kan e yeñinngol oogirde nden Simandu. Ɗun ɗoo ko fuɗɗoode nden nii.

Ko ko mi anndi mi woni on e haalannde ko wonaa e waɗeede kon simanndu ko fuɗɗoode eɓɓoore

mawnde waylaynde Gine, waɗa Hawtaandi ndin leydi hittundi e nder Afiriki e nder winndere nden.

Faraana ñannde 13 Feeburiyee 2025.

En heyɗintiniri ndimu men ngun wurnitugol werde nden Nijer. Mi aruno, mi ƴewtii ndee werde e

hitaande 1989 nden ñannde mi yoomuno. Tentinii nde tawunoo werde wa ndee, jeyaande e maandeeji

ndimu men ngun, labiraande nii, yo tawu hara no weddoraa nii. Kooko nde weddaa fow, hinde

weddodaa e taariika men e pinal men e finaa-tawaaji men ɓannginɗi noone no darnirten kuɓeeje men.

Ñeeñuɓe timmbunooɓe ɗun ɓen haanaano yi’ude ɗun no yanira nii.

Tippude e ɗun ko e nder welo-welo mi yi’itir ndee werde no immitii. Miɗo jarna ɓee wakkiliiɓe fow fii

no ɗun ɗoo laatora. Ɗee golle ko ɓanngini aniiyeeji moƴƴi ɗi ardiigu ngun ardini fii ɓantugol hawtaandi

ndin.

Heyɗintinal ngal hinaa e konngol haaɗi. Ko giiɗe goo e laamorɗe goo, ko faale weldintinngol en e

taarika men on e fewndaare fii ñinnugol aroore men nden. No e nder heyɗintingol ndee weede Nijer

ewol fii ndiyan, fii canɗi men ɗin fii no wuuruɓe e binndi ɗii canɗi no wonira e hunndaari hiwaandi;

sabu ngurndan alaa ka ndiyan alaa.

Ko ɗun si ɗii cuuɗi jeenay ka werde ɗoo, no ɓanngini miijo sincunooɓe huuwondiral Afirikinaaɓe.

Ngon miijo no haanaa wurniteede wonndude e faandaaje kese, faandaaje kenndeeje. Ko fii ɗun si

Seneral Maamadii Dummbuyaa no jammaa ŋanaajo Pelle Fuuta Jaloo, sabu ka ɓaawo canɗi, ko ɓaawo

pelle himo faandii wurnitugol ngenndi ndin gay sikke e gay kullol. Himo miijii timmbugol Gine

ɓantorayɗo hoolaare mo konngol jaɓaa e nder Afiriki. Gine mo konngol mun ƴettetee e Mano river

Union, l’OMVG, l’OMVS, ABN yeru leyɗe 15 e nder Afriki.

Wonndude e wurnitugol ndee werde faandaare nden no yawti ko CEDEAO on woni kon hannde. Sabu

wuuruɓe ɓen e fee ngol caangol no yawti keeri hernaange Afiriki ɗin. Ɗun ko wano Kamerun, wano

Caad. Ko ɗun si jamaa Faraana on maa yimɓe laral ngal no haani tutugol leɗɗe sabu yooru ngun no

ɓadaade. Ko mi hewti ɗoo hecci-hanki, mawɓe ɓen innanno wonnde Faraana no e nder niwre. Kono

Farana no immitaade. Kono immitannde mawnde nden ko tawde Faraana no hurmbitude ndee werde

Nijer. Ndee ko maande mawnde, hiweende, huutoree nde fewten ko arata.

Ko sifa nii tun waawirten accande jeere men nden e fayɓe men ɓen ndonndi mawndi, e nder timmbugol

ngenndi mawndi wano adiinooɓe timmbirnoo dawlaaji gila duuɓi teemeɗɗe teemeɗɗe e nder hirnaange

afiriki. Hita en yeggituɗun.

Si en yeggitii tawal men ngal en wonay majjuɓe, si en wurnitii tawal men ngal en wattii ɗon fewndaare

winndere nden en foolay ardoɗen.

Miɗo jarna on sanne.

Faraana ñannde 13 feeburiyee 2025

Guwerner laral Faraana, du’iiɓe e sonnaaɓe ardiiɓe Faraana, toɗɗaaɓe e suɓaaɓe, jamaa Faraana

wakkiliiɗo, hanki hari hiɗen ƴewtoo golleeji ɗatal laana kan ɗun ko km 15 maa 20 e ɗoo. Wano mi

wi’iri non, golle ɗen ko mawɗe e ɗe waylay hunndaari faggudu laral tummbowal Gine ngal.

Mbaylanduru ndun haaɗataa e laral Faraana ngal tun, kono ko kanngal ɓurata nafitorde. E ɗun fow

anndintinen ko tugaale ɗiɗi ɗowi ɗoworde Seneral Maamadii Dummbuyaa ardiiɗo Hawtaandi ndin.

Gila bimmbi ñannde o ƴetti laamu ngun, o ardini huuwondiral e nder laaɓal weldintina jamaa on fii no

mo kala waawira jentaade ɗimmo mun, munñanoo mo.

Yettude Alla, ngal banŋal ɗon no muutaade sabu en innataa ngal joofinii. Ɗimmunɗun ko heyɗintinal

ngal.

hundaari ndin e boneeji wonuɗi e jaalaade. Tippude e ɗun ndaaree alhaaliiji wonaaɗi e timmbeede

wonannde poliisi on e kiwal jamaa on fow. Ko farilla wonani leydi ndin fii daranagol hannduyeeji kala

neɗɗanke. Tammo ko yalti e koo ko yewtuɗen ɗoo fow, ko eɓɓoore nden Simandu, ko huunde labaande.

Kono ko huunde lanndiinde jebbilaare fii hita moƴƴere nden ardu e tallallakeeji kesi.

Laamu ngun no haani adintinde ko aroyta e nder duuɓi jowi, duuɓi sappo. Ko fii ɗun si hiɗen sincude

kuɓeeje ko poliisiiɓe weera komisariyaaji hen fow e nder ngenndi ndin. Sabu janngo-janngo guluuje-

guluuje yimɓe giddanay laral tummbowal ngal no ɗaɓɓa golle. Ko fii ɗun adintinten fii wallitagol

ngenndi ndin no ndi ñiiɓiniral ɓaltal ngal e nder laral e hoore takkingal ngal fow.

Ko ko haani, mi wowla fii yo yimɓe ɓen faamu wonndema ardu poliisiiɓe ɓen no yaadi e heyɗintinal

ngal. Wi’en fahin hino yaadi e hebulanagol Simandu 2040 e no wattii ɗon kiwal jamaa on e jawle maɓɓe

ɗen fii no ɓe wuurira no haaniri. Mi ndaarii werde Nijer nden jooni, miɗo weltii ko nden werde

heyɗintinaa kon.

Ñannde ɗiɗi oktombur feƴƴuɗo hari miɗo ɗoo e innde Lanɗo on fii jonnugol saabiwal saare nden Sonna

Anderee Tuure. Sonnaajo Ardiiɗo arano Hawtaandi Gine ndin Aamadu Seeku Tuuree. Mi anndintinay

wonndema halfinaaɓe ɓen kiwal ngal gila ñannde 5 settammbur 2021, ɓe yeggitaaka. Sabu miɗo annditi

Seneral Idi Amin immino law fii heyɗintingol wonunndeeji e annditanngol yo Alla hinno Kaman Jaabii

Koohoojo e konu Gine ngun jeyaaɗo e ngal laral. On ko arano, si mi faayaa, e dogimmɓe Alapuren ka

konu men. Ngal laral yeɗii ndii leydi men yimɓe hittuɓe ŋanaaɓe.

Hita en yeggitu fii maɓɓe, hiɓe tawaa e ngalu leydi ndin. Tippude e ɗun hiɗen jarnaɓe anndintina fii

maɓɓe yo Alla hinno ɓe yaafooɓe. Jamaa Faraana, heyɗital ngal fokkitii.

Faraana, laral tummbowal no immitaade. Ɓurtee jogondirde, yumondiron, mofton pehe ɗen fow fii

tammbitatagol Gine e nder yaadu mun dun e nder ɓantal ngal.

Miɗo jarna on sanne.

Loolaa ñannde 7 feeburiyee 2025

Fii hurbitugol Rajoo riral on Loolaa, no woodi ko welaa jaɓinaade sabu gila hettuɗen ndimu men ngun

haa hannde Loolaa alaa rajoo. Ko fii ɗun, fii ɓannginngol angisannde Ardiigu Gine ngun e sollintingol

ndimu ngun e nder ngenndi ndin fow tawi bee e nder heñaare men yeɗa Loolaa rajoo riral.

Ɗun ɗoo hollii hay nokku e nder leydi ndin haanaaka yeggiteede. E tummbun ko kun fanɗi woo haanaa

wonude e ley kiwal konu jananu maa rajoo janano. Si tawii Loolaa en waawataa jenntaade RTG, ɓe

alaa rajoo riral haray no wa’i wa si tawii en weddike lowre men goo e nder leydi ndin. Ko onon yo

guwerner, yo perefee ko onon woni maande leyndi ndin ɗoo.

E hoore ko wonuɗon kon maande, oo rajoo riral wallitoto on no ɓadoron jamaa mon on. Yewtere ko

nde fanɗi woo ka nder biroo mon hewtay jamaa mon on fow woni ko guwerner on woni ko perefee on

woni ko mawɓe ɓen. Oo rajoo no hittii fii ñinnugol huuwondiral, humondiral, e naɓidal kakkundeeji

mon. Hummpondiral yaawungal adi laawaade.

Ɗoo e yeeso ko rajoo riral on woni nokkuure humpitirde nden e nder ngoƴomaare tun haray yewtere

ardiigu ngun hewti jamaa on fow. Hiɗon anndi si haaju yanii ko aala hittuɗo fii humpitugol jamaa on.

Jamaa on kadi no waawi huutorde mo fii humpitugol ko woni e feƴƴude. Humpita ardiiɓe ɓen ko

fewndii ka ɓe hikkori. Hiwen mo, dankoɗen mo, ko aala men en fow.

Kamama Kamama1

. On jaaraama sanne.