Konaakiri,ñannde 27 yarkoma 2025 ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen tolnuno e ndee aabunde (tenen) ka jonnde yaakitorde mojobere sonnaaɓe ɓe Serekore wonndude e oo suka inneteeɗo Lamine Warabaa Saakoo jeyaaɗo e ndee fedde inneteende Gooto Fii Fow (Un Pour Tous). E ngal tummbondiral, kañun sonnaaɓe ɓen jonnuno koohoo Aamadu Wuuri Baa yoɓannde « kitansi » nde miliyonji 900 faran Gine fii wallitagol Ardiiɗo Hawtaandi ndin Seneral Maamadii Dummbuyaa ka suɓo-suɓo fii ardagol hawtaandi ndin ñannde 28 bowte 2025.

Tawi juhannde nden no yoni haa ɓurti Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen, o weltaniiɓe sanne, o jarni anngisannde maɓɓe nden. O anndini ɓe wonndema ɓe Bofa ɓen e ɓe Faraana ɓen e ɓe Pita ɓen kadi hewtinii mo ballal maɓɓe ngal. Ɗun ɗoo hollii wonnde ngenndi ndin fow no tammbii muraadu ndun. Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen ɓannginani ɓe wonndema o yottinay nelal ngal e faabooji ɗin fow e Ardiiɗo Hawtaandi ndin. O watti ɗon wonndema Lannɗo on jaabotoɓe ka woɗɗaa tentinii e ko Ginenaaɓe ɓen habbori mo kon.

Konakiri ñannde 28 yarkoma 2025 – Gine no muutaade e timmbugol ballaŋal e banŋal nano. ɗun ko eɓɓoore nde kilomeeterji 770. Ballaŋal ngal hino rewa e nder lare nay leydi ndin.

Ko ɗun waɗi si Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen tolni hannde ka jonnde mun seeniiɓe ɓen e innde “China Railway Construction Corporation” birooji 14 “Group (CRCC-14)”. Ko ardii ɓe, ko Moodi Faransuwaa Haliyee tawaaɗo e sincugol e ardiiɗo biroo taskorɗo on FSDI, luujo karallaagal kañun eɓɓoore nden.

Nde tawnoo eɓɓoore nden innaama ko nde nafa ngenndi ndin, nde jeyaa e ko ɓanntata dowri ndin yeñina ngeegu hakkunde lare e tiiɗina huuwondire e banŋe faggudu e nder leydi ndin.  Taƴe ɗiɗi arane ɗen e ballaŋal ngal ko jogindirgol Kooyaa e Maarelaa (nder Faraana) e nder dummunne mo duuɓi jowi.

E nder yewtere maɓɓe nden, Moodi Haliyee jarnuno tammbitaare e nder tinnaare Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen e tawde o mooɓindirii karalɓe cenɗe ɗen ɗiɗiinon.

Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen, yeyɗintinani ɓe e innde Ardiiɗo Hawtaandi ndin Seneral Maamadii Dummbuyaa angisannde ardiigu ngun fii yaccagol no taskanɗe nden lannira, ɓe fuudoo golle ɗen sabu ko ɗe maande huuwondiral hakkunde Siin e Gine fii ɓantal ngenndi ndin.

Konaakiri ñannde 27 yarkoma 2025, Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen, koohoo Aamadu Wuuri Baa,tolnuno kawtital REMAO ngal (Njuɓɓudi almuuɓe e banŋe ñawndugol hirnaange Afiriki). Nden jonnde wonuno sommbo no jannganaakuuɓe ginenaaɓe ɓen weeɓitira mbuuñaari maɓɓe ndin ka jonnde Ces e nder leydi Senegal. Ɓe holliti kadi wonndema Gine toɗɗaama fii ñinnugol jonnde aroore nden e hitaande 2026.

Wonii duuɓi noogay gila REMAO sincaa Wagadugu e nder leydi Burkina. Kawtital ngal no mofti jannganaakuuɓe duuɗuɓe e banŋe ñawndugol ka laral hirnaange Afiriki. Gila ngal sincaa, hitaande kala ngal timmbay jonnde e nder leydi tawaande e maggal fii ɓeyduru ganndal. Gine no tawdeede e ndun ɓeyduru ganndal.

Jonnde waɗunde nden Ces e hitaande 2025, gilaa ñannde 8 haa 17 Silto, ginenaaɓe ɓen yeɗano bure e mbuuñaaje jeetati. Ɗen ɓure ko batte golle leebbi ɗuuɗuɗi ɓen jannganaakuuɓe.

E innde seeniiɓe ɓen fow, Ardiiɗo salndu Gine REMAO ndun Davi le courtois ANANI jottinno weltaare yeruuɓe makko ɓen immorde e ko Ardiiɗo yaakitooraɓe ɓen sanniɓe kon tolni, e walkilaare Gine e banŋe folnugol jannde nden faadee e sukaaɓe ɓen.

Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen jarnuno jannganaakuuɓe ɓen weltaniiɓe sabu wakkilaare maɓɓe nden e ndun salndu jannde ɗon.

Koohoo Aamadu Wuuri Baa ɓannginannoɓe nafoore e ɓure ko woni kon e nder jannde e beleeɗe e yannkinaare wonunde nden e banŋe ñawndugol. Sabu ko yarlitaare mawnde fii nafugol mofte winndere nden.

O weltaniiɓe fota ko tawi kon sonnaaaɓe buy no jeyaa e maɓɓe. Seedee sonnaaɓe no janngunde fota e ko yadi e tasakuyee. Fii timmbugol jonnde Gine e hitaande 2026, o yamirno yo golle fii mun fuɗɗe kisan e dow naɓidal e yaakitoraaɗo on fii jannde ka duɗe mawɗe.

Boke, yarkoma 2025 – Jamaa Boke on e nder welo-welo e weltaare jaɓɓino Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen jaɓɓo mawgo ka suudu sukaaɓe ɓen. Imminaaɗo Ardiiɗo Hawtaandi ndin ko jarnugol jamaa ari fii kuugal maɓɓe ngal ka suɓo-suɓo fewndo lanndugal gal ñannde 21 silto 2025.

Lanɗo komiin Boke on e lanɗo laral ngal jarnuno weltanii Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen sabu ko ɓe annditi kon fii maɓɓe e tentinii golle wonaaɗe e waɗeede ɗen e nder laral ngal.

« Ko weltini Ardiiɗo Hawtaandi ndin, ko tawde en waawii hunnude aadi fadinoondi gila neeɓii, holla hiɗen waawi waɗude kuuɗe mawɗe e nder ɓuttu, e nder nanondiral », inni Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen.

Koohoo Aamadu Wuuri Baa, holluno wonnde tawano ko suɓo-suɓo fii lanndugal ngal yeru 90 haa 94 % e nder leydi ndin fow. Wonnanndema kanko nguu yeru ɗoo no ɓanngini anniyee jamaa e tawdeede e lanndugal ngal : « Si yeru ngun mawnirii nii, haray ɗun no ɓanngini wonnde leydi men ndin no e laawol heyɗintinal. Ɗun ko maande ngenndi hooliindi ñinnirɗe mun ɗen… »

O jarni jamaa on fow, woni ko suɓiiɓe “eyyo” maa ko suɓiiɓe “oo’o” e hoore himo ɓanngini wonndema demokarasii ko e hoore teddinngol miijooji ɗin fow, kala e ko suɓii.

E banŋe goo, Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen holli wonndema ngoo suɓo si laatiike ko tawde no yurmondiraa ardiiɓe dowri ndin e ardaaɓe ɓen no naɓidi e nder yurmondiral o weltanii kadi jannooɓe ɓen e ñawndooɓe ɓen sabu wakkilaare maɓɓe nden e finndingol jamaa on fewndo lanndugal ngal tentinii ɓee ka dowri.

Ka joofinngol, Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen, yottinno jarnoore Ardiiɗo Hawtaandi ndin e innde ardiigu ngun fow, faadee e jamaa Boke on : « ko on woni men okkude doole no men ñinnira ɓuttu e ɓantal hiɗon tawaa e muraaɗi ɗin. Ko gollangol on men woniri ɗoo. Angisannde mon nden no jeyaa e taariika ngenndi ndin. »

Boke ñannde 23 yarkoma 2025- Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen e nder yaadu makko fii jarnugol jamaaji Gine ɗin ka dowri, hurmbituno ka labutaani Boke santaral oksaary.

Yaakitoraaɗo fii cellal ngal ɓannginno wonndema oo santaral no yaadi e aalaaji fewndiiɗi ɗin fow ka winndere fii wallitagol ñawndugol heñoraaɗi ɗin.

Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen weltanino ñawndooɓe ɓen sabu wakkilaare e anngisannde maɓɓe faadee e ñawndugol nawnuɓe ɓen. O weltanii yaakitoraaɗo on fii ka cellal sabu tinnaare makko nden fii newinanngol jamaa on no o ñawndora ka dowri.

Mawnde ñannde 24 yarkoma 2025 – Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen ɓay iwii Boke kanko e wonndiɓɓe makko ɓen ɓe yaaduno Labe, fii jarnugol ɓe, battane suɓo ngon ka lanndugal. Sare mawnde laral ngal waawuno juhirde ɓe jaɓɓo mawngo.

Koohoo Aamadu Wuuri Baa lollinɗo fii yo eyyo on suɓe, tawuno no jeyaa e aruɓe jaɓɓagol ɓen, hooreɓe ɓen ka diina e ka dawla. Yiltii o yiidi e mawɓe laral ngal, sonnaaɓe ben e sukaaɓe Labe ɓen, o ɓannginaniɓe faale Ardiiɗo Hawtaandi ndin yo ɓe jeyno Sariya Mawɗo daginaaɗo on.

No jeyaa e ɗowtunooɗo Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen, yaakitoraaɗo on ka jannde e neeedi San Pol Sedii e gollideteeɓe makko goo.

Labe ñannde 24 yarkoma 2025 – Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen hommbii yaadu makko ndun fii jarnugol ɓii-leydi’en battane suɓo ngon faade e yottinngol nellal Ardiiɗo Hawtaandi ndin Seneral Maamadii Dummbuyaa.

Ko ka huɓeere « Anfii » duɗal ganndal karallaagal kuruula ka saare Labe yewtere nden waɗi. Ɗun non ko e tawnde ardiiɓe laral ngal, mawɓe ɓen ka diina, sonnaaɓe ɓen e sukaaɓe saare nden waɗi.

Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen koohoo Aamadu Wuuri Baa jarnuno ɓenndere faadee e demokarasii e ndimaagu ngu yimmbe Labe ɓen ardini, fewndo suɓo ngon ñannde 21 silto 2025 : « En hollii wonndema hiɗen waawi ñinnannde hoore men suɓo-suɓo » O ɓanngini.

O anndintini fahin wonndema Sariya Mawɗo suɓaaɗo on wonii ɗoo e yeeso finnde humindirde ngenndi ndin e jamaaji Gine ɗin fii naɓidal e nder ɓuttu e nder ɓandal.

Fii ɓannginngol ko fewndii Koohoo Aamadu Wuuri Baa ɓeydituno wonnde : « ngenndi ndin no iwde e maande ara sariyayankoori. Ko ñinnirɗe dolninaaɗe si ɗe yaarii yeeso Gine yaaray yeeso e nder ɓuttu ».

Ka joofinngol, o weltanino mawɓe ɓen sabu du’aaji maɓɓe fii ɓuttu e nder leydi ndin. O iwi Labe e hoore heyɗintinangol ɓen angisannde laamu ngun fii ɓuttu e demokarasii e weldinndingol jamaa on e nder ɓantal, wano miijori non Ardiiɗo Hawtaandi ndin Seneral Maamadii Dummbuyaa.

Faraana ñannde 22 yarkoma 2025 – Saare ka jaaliba tubbi ɗon wernii ardiigu ngun : no e aruɓe ɓen Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen, Aamadu Wuuri Baa, Yaakitoraaɓe : ka eɓɓoore e huuwondire winndereyankooje Isma’el Naabee, Golleeji ngenndi ndin Laayi Seku Kamara, koolaaɗo ka’idi ardiigu ngun Benuwaa Kamano…

E innde Ardiiɗo Hawtaandi ndin, Seneral Maamadii Dummbuyaa, ko Ardiiɗo yaakitoraaɓe ardii kuugal ngal wonndude e Ardiiɗo Mbatu mawngu ngun. CNT ;

Ɓay ɓe cippike ka alapurenwal, ko Seneral Bunnduka Konde ardiiɗo laral Faraana ngal wonndude e perefee Kisidugu, Daabolaa Dingiraaji, Faraana e gollideteeɓe maɓɓo ɓen jaɓɓii ɓe sani tolni.

Ƴanngal Faraana ngal ko aala mawɗo fii yulindirgol banta laral ngal. Ko Huuwondiral Sapon ngal woni ko winntii fii mahugol ƴanngal ngal. Ko ɗun si kuugal ngal ko tawnde Jaagorɗo Sapon on waɗi, seedee naɓidal hakkunde leydi Gine ndin e ndi Sapon ndin.

Konaakiri ñannde 21 yarkoma 2025, Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen tolnuno imminaaɓe faadee e fedde  njuɓɓudi afirikinaari fii jeytaare golle haqqille noddirteeɓe e faransiire ka ñoggannde OAPI wonndude e ardiiɗo mun on Moodi Denis L. Bohusu, fii jonnugol Gine seedeeji tabinntinnɗi jeyal Gine e piiji ɗiɗi, ɗun ko Leppi e fuuñe jammaaɗe « Baronne de Guinée ».

Ko ardiiɓe ka yaakitorde, ko sonna Jaakaa Sidibee yaakitoraaɗo on e banŋe ngeengu e yeñinirɗe cewɗe. Imminaaɓe ɓen lanndii ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen layinngol ngal geɓal.

Doftooru Jaakaa Sidibee ɓanngini wonndema ɗii seedeeji ɗo’o weeɓitii golle Gine ɗen e nder winndere nden e wonuɗowoo annday ɗoo e yeeso iwdi ɗii seeditanaaɗi fii mun ɗoo.

Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen, jarni ɓe weltanii ɓe fii kuugal ngal, o holli wonndema ɗun ɗoo ko palannde mawnde wonannde anndital e kiwal immorde e golle ginenaaɓe ɓen.

O jarni OAPI e yaakitoraaɗo fii ngeengu e yeñinirɗe golle ɗe ɓe waɗi ɗen. O wakkiliniɓe e golleeji heddiiɗi ɗi waɗaaka ɗin nde tawno e nder ballondiral wonaangal e mun ngal sifa ɗun ko tugalal fii ɓantal faggudu. E no newina yeñinngol jawle wonannde liggotooɓe ɓen. E sincooɓe ɓen woni Gine, woni Afiriki.

Konaakiri, ñannde 21 yarkoma 2025, Ardiiɗo yaakitoraaɓe tolnuno jannguɓe Oxford ɓen tippude e eɓɓoore luujondiral Rio Tinto e Ardiigu Gine ngun fii ɓeyduru ganndal  huɓindiiɓe liggotooɓe ka laamorɗe Gine.

Gila 2023, huɓindiiɓe 19 ka laamorɗe Gine e 11 liggotooɓe Rio Tinto tawaama e nduu ɓeyduru ganndal e ndee eɓɓoore « Managing Mining, Oil and Gas for National Development »,

Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen jarnii ndee eɓɓoore, o ɓanngini wonnde hinde jeyaa e ko haanuɗon waɗude. O anndintini leyɗe ɓantiiɗe ɗen fow ko ganndal ɓantiɗe. o ɓannginiri ɗun leydi Sinngapuur. Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen holli faandaare ardiigu ngun e nde tawnoo jannde nden ko doosal mawngal fii ɓantal ngenndi. « Singapuur, kun ca’un yunngooɓe wonii saare mawnde alɗunde e nder aduna on ». O watti ɗon ko yo huɓindiiɓe ginenaaɓe ɓen, yo tippu e ɗun ñinnana Gine sifa mun.

Adi o hommbude, Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen hollii tama’u e nder aroore ɓadiinde fii timmbugol ko innetee tink-tanks ɗuuɗuɗi ko ndayginana ngenndi ndin.