Konaakiri ñannde 21 yarkoma 2025, Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen tolnuno imminaaɓe faadee e fedde  njuɓɓudi afirikinaari fii jeytaare golle haqqille noddirteeɓe e faransiire ka ñoggannde OAPI wonndude e ardiiɗo mun on Moodi Denis L. Bohusu, fii jonnugol Gine seedeeji tabinntinnɗi jeyal Gine e piiji ɗiɗi, ɗun ko Leppi e fuuñe jammaaɗe « Baronne de Guinée ».

Ko ardiiɓe ka yaakitorde, ko sonna Jaakaa Sidibee yaakitoraaɗo on e banŋe ngeengu e yeñinirɗe cewɗe. Imminaaɓe ɓen lanndii ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen layinngol ngal geɓal.

Doftooru Jaakaa Sidibee ɓanngini wonndema ɗii seedeeji ɗo’o weeɓitii golle Gine ɗen e nder winndere nden e wonuɗowoo annday ɗoo e yeeso iwdi ɗii seeditanaaɗi fii mun ɗoo.

Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen, jarni ɓe weltanii ɓe fii kuugal ngal, o holli wonndema ɗun ɗoo ko palannde mawnde wonannde anndital e kiwal immorde e golle ginenaaɓe ɓen.

O jarni OAPI e yaakitoraaɗo fii ngeengu e yeñinirɗe golle ɗe ɓe waɗi ɗen. O wakkiliniɓe e golleeji heddiiɗi ɗi waɗaaka ɗin nde tawno e nder ballondiral wonaangal e mun ngal sifa ɗun ko tugalal fii ɓantal faggudu. E no newina yeñinngol jawle wonannde liggotooɓe ɓen. E sincooɓe ɓen woni Gine, woni Afiriki.

Konaakiri, ñannde 21 yarkoma 2025, Ardiiɗo yaakitoraaɓe tolnuno jannguɓe Oxford ɓen tippude e eɓɓoore luujondiral Rio Tinto e Ardiigu Gine ngun fii ɓeyduru ganndal  huɓindiiɓe liggotooɓe ka laamorɗe Gine.

Gila 2023, huɓindiiɓe 19 ka laamorɗe Gine e 11 liggotooɓe Rio Tinto tawaama e nduu ɓeyduru ganndal e ndee eɓɓoore « Managing Mining, Oil and Gas for National Development »,

Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen jarnii ndee eɓɓoore, o ɓanngini wonnde hinde jeyaa e ko haanuɗon waɗude. O anndintini leyɗe ɓantiiɗe ɗen fow ko ganndal ɓantiɗe. o ɓannginiri ɗun leydi Sinngapuur. Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen holli faandaare ardiigu ngun e nde tawnoo jannde nden ko doosal mawngal fii ɓantal ngenndi. « Singapuur, kun ca’un yunngooɓe wonii saare mawnde alɗunde e nder aduna on ». O watti ɗon ko yo huɓindiiɓe ginenaaɓe ɓen, yo tippu e ɗun ñinnana Gine sifa mun.

Adi o hommbude, Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen hollii tama’u e nder aroore ɓadiinde fii timmbugol ko innetee tink-tanks ɗuuɗuɗi ko ndayginana ngenndi ndin.

Konaakiri ñannde 19 yarkoma 2025 Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen, ardino seppuru ooleeru (rose) nde yaakitoraaɗo fii cellal ngal timmbi ñalaande dewo (alat)  fii haɓugol ndee nawnaare inneteende kanseer “cancer du sein, du col de l’utérus et pour la promotion de la santé mentale”. E nder ɗun, Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen ɓannginii angisannde laamu ngun fii tawnugol adintinal ndee nawnaare e faandaareeji ngenndi ndin.

Yeeso gollooɓe ka ñinnirɗe laamu, luujooɓe woni e karallaagal maa e faggudu e duuɗuɓe ɓii-leydi’en. Koohoo Aamadu Wuuri Baa jarnuno timmbuɓe ɗun ɓen, o watti ɗoo wonndema ɗun ko maande yurmondiral e naɓɓidal ɓii-leydi en. O watti yo jamaa on dolnor eltere ɓanndu e tefugol ko lawɗi si tawii ɓe aldaa e ɗee nawnaaje sabu ko ɗun waawataɓe danndude ɗee nawnaaje.

Wonnannde jonnde aranere e yaakitorɗe ɗen, lollinol mawngol waɗii fii tefoore nawnaare nden fii sonnaaɓe liggotooɓe ton ɓen fow. O inni yo ɗeya yaakitorɗe e dame laamorɗe e duɗe mawɗe … yo warru non.

« hinaa fii cellal ngal tun, ko farilla wonannde kala neɗannke e dosngal ngenndi ndin », O watti ɗon wonnde nduu seppuru waajagol yimɓe ɓen no haani duumaade.

Ardiiɗo yaakitoraaɓe ben, lanndike immagol fii danndugol hiwa ɓeynguureeji ginenaaɓe ɓen.

Konaakiri, ñannde 17 yarkoma 2025. Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen ardino gollal daginndol dartol laamu ngun e eɓɓoore heyɗintinal leydi ndin e banŋe heyɗintingol ardiigu ngun  eɓɓoore jammaande ka ñoggugol e faransiire -PREMAP)

Ndee eɓɓoore no faandii ɓannginngol ŋakkereeji ñinnirde ɗen ɓanngina caɗeele e ɓure fii heyɗintingol eɓɓoore ardiigu ngun.

Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen, jarnuno golle waɗaaɗe ɗen  o ɓanngini ɓure ko woni e nder eɓɓoore nden fii no ɓe timmbira laawol ardiigu kesol e duumotoongol “ ardiigu ngun haanaako yaarude e innde neɗɗanke ko yo ngu wonu aala etirɗo polgal e ɓantal jamaa on fow. Ko hasii, kon heyɗintinal no tiniree waa kuugal fewtinaangal fii lorrugol neɗɗo, hara ko fii ɓantal ngenndi ndin.

Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen dolnorno innugol no haani ka njuɓɓudiiji laamorɗi kenndeeji timmbee faandorɗi ɓure.  O anndintini kuugal ngal Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen haani waɗude tippude e Sariya Mawɗo hawtaandi ndin : « hiɗen haani yiltagol e ɓaawo rewrere neɗɗo timmben laamorde yaadu nde e luujondiral ka ɓuruɓe ardinaa ɗun non gasii woo si en fow en tinnike.

Fii joofingol, o jantino ngol tinndol ɗoo : “Si fulkuru gollay no haaniri ko bee ñiiƴe ɗen ƴakka , konondol ngol ɓenna e ɗeƴa terɗe kun kala golla golle mun ɗen. Ko ɗun woni ñinnirde. E ko ɗun haanuɗen anndude”.

Yiɓɓe kafidaaɓe Hawtaandi,

Ñannde 21 settambur 2021, jamaa Gine on waɗii suɓo dimo tabintinirgol Sariya Mawɗo on suɓagol eyyo. Tippude e limoore kenentinre, Yaakitorde ardiigu leydi ndin e lare mun ɗen, Jamaa on suɓike eyyo yeru 89 % e hoore jamaa on nootorii noddaandu ndun yeru 86,42 %.  Ɗun ɗoo ko laawol fii ruttugol ngenndi sariyayankoori.

Ngal lanndugal, ñannde 21 settambur 2025 no wonndi e ma’anaaji goo lugguɗi : hingal ɓanngini moƴƴintinal hakkunde dawla on e kawtite renndo ngon e kadi ko ngal fuɗɗoode laawol fewtinngol ngenndi ndin e laawol kesol humondirngol e ɓantal e rendo demokarasii e yurmondiral tippude e ngenndi heyri.

E innde Ardiiɗo Hawtaandi ndin, ardo ngenndi ndin Seneral Maamadii Dummbuyaa e innde Laamu ngun miɗo jarna on sanne weltanoo on weltaare mawnde.

 Yiɓɓe kafidaaɓe hawtaandi

Laamu ngun no jarna pinal et faamu mon e banŋe demokarasii. On ɓannginirii ɗun wonnde leydin men ndin ƴettii fokkitannde heyre.

E lare leydi ndin fow, ca’e e koɗooli e ka jananiri on ɗuuɗuɓe on dawuno tottugol hannduyee mon on e nder deeyere, wonndude e faamu demokarasi, ŋakkere ɓanngaali hay e nokku, gooto gaañaaki, gooto hayraaka : ɗun ko polgal ngenndi.

Ngal polgal ko dimɗe wakkilaare men mawnde, gila ka winnditagol, haa e suɓongon, haa e hiwooɓe suɓo ngon woni ko ngenndiyankooɓe woni ko winndereyankooɓe, suɓo ngon lannii e nder laaɓal e nder teddungal.

On huccinii ɗerol yewtereeji ɓaawoɗo, on suɓike gomɗinngol aroore. Koo ko suɓiɗon “eyyo” no jeyaa e hoolaare e pellital baylal Hawtaandi ndin. No jeyaa e ko udditanta en laawol fii soɓagol ardotaaɗo on e mbatoo ɓe ɓen ka mbatu mawngu e ɓee ka kominuuji sabu ko ɗun joofinta ruttal ngal e ngenndi sariyayankoori.

Woni ko eyyo woni ko oo’o  ɗun no ɓanngini aƴƴere men e banŋe demokarasii, miɗo weltanoo on fii moftal ngal ɓannginir ɗon e piiɗe mise. E miɗo jarna kala liggiiɗo fii no nduu muraadu laatora woni ko Gine, woni ko ka jananiri.

• E Pelle ɗoworɗe e ardiiɓe mun ;
• E sindikaaɓe e kawtitte liggotooɓe;
• E sukaaɓe e sonnaaɓe ɓe doole mun tammbitii suɓo-suɓo ngon ;
• E mawɓe koohooɓe e kawtitte renndo ngon fii deeƴeere nde ɓe ardini nden
• E konu e halfinaaɓe kiwal ngal fii faamu maɓɓe ngun;
• E ñawndooɓe ɓen, e humpitooɓe ko ñalli e ƴewtiiɓe e jeyaaɓe ka DGE fii angisannde maɓɓe nden;

Miɗo ɓanngina ɗoo wakkilaare  Arrdiiɗo Hawtaandii ndin Seneral Maamadii Dummbuyaa mo angisannde mun newini nduu muraadu no haaniri.

« eyyo » on, hinaa polgal senngo wooto, kono ko polgal ginenaaɓe ɓen fow. Wonannde suɓinooɓe ɓen « oo’o » miɗo inna suɓo mon ngon no hitti. Yewtidugol e welditugol ko faandaare mawnde wonannde laamu ngun.

CNRD hunnii aadi ndi ɓe ƴettani jamaa Gine on. Damal kesal udditike, damal suɓo-suɓo saatiingo ngon e nder hunndaari deeƴundi e nder ɓuttu e nder demokarasii e ɓantal.

CNRD no hunnude aadi mun, aadi toppitagol alhaaliiji heyɗintino. Faandaare amen nden ko timmbugol ngenndi heyri naɓidundi e fow tippude e demokarasii wonndude e ñinnirɗe kenndeeje e faggudu yaajundu e mawningol ɓural neɗɗanke. Eɓɓoore simandu 2040 no yoni ko hooloren.

Oo saa’i taarikayankeejo no jeyaa e nder yontere kettal ndimu leydi men ndi anndintinten duuɓi 67 mun e ley tiitoonde “ tippen e ko feƴƴi, timmben aroore, en fow ”

Taariiika on maanditoyto wonnde ñannde 21 settambur 2025 jamaa dimo Gine on foccii ɗatal fii ngenndi demokarasii ñiiɓundi.

Yo wuuri demokarasii ! Yo wuuru Hawtaandi ndin ! Yo wuuru Gine !