ARDIIƊO YAAKITORAAƁE ƁEN HURMBITII JONNDE ƊIMMERE MOJOBERE GINENAAƁE FII BISNEESI JAMMAANDE (GBF)

Konaakiri ñannde 31 yarkoma  2025- Ardiiɗo yaakitooraaɓe ɓen ardike hurmbitugol jonnde mojobere ginenaaɓe fii bisineesi jammaande (GBF) e nder weerirde (hotel) ka saare konakiri.

GBF ko mojobere tinniinde e luujondiral ka pinal e faamu fotti fii ɓantal ngenndi ndin. “Himo yaadi e faandaanre timmbugol hunndaari yeñinal jiñinayngal, e laaɓungal sartiiji ɗi tawata no newina duuɗoral faggudu men ndun, yeñina jawle”, ɓanngini yaakitoraaɗo on e ɓanŋe suluuji mawɗi e njuɓɓudi yeñinooji cewɗi Dorfootu Jaakaa Sidibee

O ɓeytiti wonndema “GBF on no yaadi e faandaareeje Simandu 2040 ɗen. E nder miliyaaruuji 75 habbaaɗi yo yeñine, telen miliyaaruuji 45 moftete barki alla e sekter piriwee on fii eɓɓooje arane ɗen”.

Cukko ardiiɗo mojobere nden e ardiiɗo CGE-GUI Moodi Ansumaan Kaba ɓannginno wonnde GBF on no wonani ɓe kamɓe sekter piriwee njuɓɓudi yeñinayndi ɓantal wonannde kala ginenaajo.

Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen holii wonndema GBF on no wonndi e faandaare nde laamu ngun ardini, lowe ɗen ko senndaaɗe, men tammbitoto no haaniri fii ɓantal yeñinooɓe jawle ginenaaɓe ɓen : « Miɗo weltanoo gooto kala e mon, fii angisanɗe mon ɗen no sekter piriwee on wonira tugalal waylayngal faggudu ngenndi ndin.»

Ardiiɗo njuɓɓudi ndin Moodi Aamadu Wuuri Baa anndintinno wonnde no jeyaa e faandaare laamu ngun newingol no faggundu ndun ɓantora. Tippude e ɗun, « sekter piriwee on hinaa ɗowtugol tun haani waɗude e nder nduu waylanduru, ko himo haani wonude tugalal tigi e banŋeeji ɗin fow. »

O joofiniri innugol Gine no haani woɗaade wi’ugol ko fodoore si no alɗiri oogirɗe hayri waasi ɓantal : « Ɗe heewaa ɗen leyɗe ɓantorɗe sabu oogirɗe majje ɗen tun, ɓantal ko e banŋe ɗen fow ».

DUUƁI 33 GILA HAC ON SINCAA, O HEYƊINTINII HUURIRƊE JAYDEEJI ƊIN.

Konakiri, ñannde 29 yarkoma 2025 e innde Ardiiɗo Hawtaandi ndin Seneral Maamadii Dummbuyaa, Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen ardike hurmbitugol anital duuɓi 33 HAC on. Huurugol  jayndeeji ɗin e oo saa’i suɓo-suɓo ko tiitoonde anital hikkawal ngal. Ɗun non ko e tawnde ardiiɗo CNT on Doftooru Dansaa Kurumaa, e adiiɓe ardaade CNC e HAC on e wonndude e liggotooɓe ɓuy ka jayndeeji.

Ardiiɗo HAC Buubakar Yaasin Jallo tippunde e ngal anital kitaale, o jarnuno arnɓe liggiiɓe fii no jayndeeji ɗin hettira haqqeeji mun ko adii o jarnude Ardiiɗo Hawtaandi ndin Seneral Maamadii Dummbuyaa. Sabu ballal ngal o haaɓaali yeɗugol ɓe.

E nder yewtere makko, Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen jarnuno sanne adiiɓe daranaade fii kettal jeytaare jayndeeji ɗin, o jarni wonuɓe e mun fii ɓantal demokarasii. O anndintini wonndema jaynde ko tugalal mawngal e nder rendo ngon “ ko laamu nayamu” hiɗe haani jokkude faandaareeji majje ɗin no haaniri.

Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen, ɓannginno dillere fewndiinde nden e banŋe humpitugol ko fewndii ko ɗin waɗi si tawi HAC on no foddi e pehinorde huuraynde jayndeeji ɗin. O anndini wonnde laamu ngun no wonndi e anngisannde fii tammbitagol jayndeeji ɗin tentinii e banŋe darnugol cuuɗi jayndeyankooɓe ka lare leydi ndin e newinangol ɓii-leydi kala no o humpitora no haaniri.

ALAHAJJI MAAMUUDU KAMARAA, NEƊƊO ƁUTTU E FAAMONDIRAL, JUURAAMA IMMORDE E GENNDI NDIN

Konaakiri ñannde 29 yarkoma 2025 – Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen tawaama e mawbaare (alarba) ka “Palee di peepul” e juuragol ngol ngenndi ndin ñinnani Aalhajji Maamuudu Kamara  Mawɗo musidal on Gine ka daande maayo, feƴƴinɗo e aaɓunde ka labutaani Sinoo-Gine. Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen e innde Ardiiɗo Hawtaandi ndin Seneral Maamadii Dummbuyaa wonndude e gollideteeɓe makko buy ka ardiigu, ɓe juurino furee Mawɗo musidal on adi o natteede Kindiyaa.

E nder ɗun, jayaaɓe e CNRD, jeyaaɓe ka ardiigu e ardiiɓe yaakitorde aranare e jeyaaɓe ka diina  buy bannginno e nder yewtereeji konnguɗi moƴƴi faande e neɗɗo mo ɓe haaɓaali waccirde neɗɗo yiɗuɗo ɓuttu.

Alahajji Maamuudu Kamara ko e hitaande 1945 jibinaa ka saare Kinndiyaa. O yeɗii ngurndan makko fow e fii ɓuttu e no ɓii-leydi en wuurira ngurndan newiiɗan. Faatunnde makko nden hayrinay jamaa on ko tiiɗi. Kono miccaaku ngu o jaalini ngun battinay e yeereeji arooji ɗin.

Ɓay juuragol ngol gasi, furee Mawɗo musidal on nattano kissan Kindiyaa saare ka o jibinaa fii yo wattine e nder teddule ɗe o hanndi fow.

ARDIIƊO YAAKITORAAƁE ƁEN WEWLINII MIISS GINE 2024 ADI FOOLOTIRO WINNDEREYANKOORE NDEN

Konaakiri ñannde 30 yarkoma 2025 – Ardiiɗo yaakitoraaɓe ben tolnii e ndee aaɓunde (tenen) njuɓɓudi ñinnoori Miisi Gine (COMIGUI). Ko ardii njuɓɓodi ndin ko sonna Aaminata Jallo. Hari himo wonndi e Miisi Gine on sonna Tigidanke Beretee e cukkoo Miis arano on  sonna Yuusuf Balde jammaaɗo Yuyu.

Ko woni sommbo tintidal maɓɓe ngal, ko yewtidugol fii hebulanagol foolotiro winndereyankoore nden. Ɗun non ko sonna Tigidanke Beretee woni ko nootanoytoo Gine e ngon foolotiro Miisi winndere waɗayngo ñannde 21 jolal (noowembur) 2025 e leydi Ta’iland. E hoore ɗun sonna Yuyu kañun tawde e foolotiro waɗayngo inneteengo “Miisi Yunayted Nasiyon ” waɗayngo ñannde 4 bowte (deesambur) ka saare Miyami e nder USA.  E innde COMIGUI Sonna Aaminata weltani laamu ngun sabu ko ngu woni e tammbitaade njuɓɓudi ndin e ɗee tummbondire ɗiɗi  fii ɓantugol cosaane e mbaadi Gine ndin e nder winndere nden.  Foolotiroyooɓe ɓen ɗiɗo kañun kadi holli wonnde hiɓe angisii fii townugol raaya e faataaji mun e nder ndimu.

Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen heyɗintinani ɓe tammbitannde ardiigu ngun tentinii e golle yaadude e miijooji Ardiiɗo Hawtaandi ndin fii ɓantugol Gine e nder windere nden.

KONAAKIRI TOLNII JONNDE MOJOBERE ÑINNAYNDE NJUƁƁUDIIJI KAWTITAL LEYƊE FII SAHEL.

Konaakiri, ñannde 30 yarkoma 2025 – Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen ardike hurmbitannde 18ɓre mojobere ñinnaynde njuɓɓudiiji kawtital leyɗe fii sahel e nder weerirde  “hotel”ka saare ɗoo.

Jonnde nden ko gila ñannde 30 haa ñannde 31 yarkoma 2025 waɗata e kadi faandaare nden ko tinugol ɓure dañaaɗe ɗen e miijitoo fii no beydora e nder laral ngal ma e nder aduna on fow, holla ɗate no huurira faandaareeji kawtital leyɗe (nassyion-uni) ñoggiraaɗo ODD e nder Sahel on faade e damal innaangal l’UNISS (United Nations Integrated Strategy for the Sahel).

Sonna Kristel Yunees jaagorɗo nasiyon uni e leydi Gine e nder yewtere makko, o ɓannginni wonndema lara Sahel ngal no e saa’i sattuɗo. Deeƴere e ɓantal maggal duumiingal no humondiri e kuugal gooto kala e men fii no ɓuttu tabitira e maggal : « ko e nder ngon miijo haanuɗen jokkitaade e angisannde men fii wallitagol leyɗe Sahel ɗen fii no ɗe deeƴira, ɓantoo. »

Wonannde Moodi Abdullaayi Di’ey, jaagooɗo nasiyon uni fii ɓantal leyɗe Sahel, yurmondiral ngal haanaa ɓanngir e hawjere ko e giiɗe wintaari : « si en jogondiraali fii tontagol caɗeele men ɗen fii timmbugol ɓantal en yaltoytaa e mun. »

Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen bannginii wonndema Gine nde taawunoo ko e daande Sahel woni, no senndodi e maɓɓe piiji buy e nder laral ngal. Leydi Gine ko ngal e cele yimɓe e faggudu woni. Leydi Gine ndin no hakkunde Sahel e daande maayo ngen Atlantik.

Tippude e ɗun o holli hino haani ka huutoren laamu heyɗintinaagu e nder laral ngal tippude e baɗal gooto kala, e nanondiral e hoolaare : « Gine no toroo yo Sahel ardin laamu ngu fow tawaa e mun ka tawata leydi kala, musidal kala yo tawu no tawdoraa e pehe ɗen e geɓe ɗen. »

Ardiiɗo yaakitoraaɓe hommbirno yewtere mun nden e innde Ardiiɗo Hawtaandi ndin, angisannde mawnde laamu Gine ngun e tammbitagol ñinna ñoggaanɗe jonnde 18 ɓre mojobere nden e ɓe tawde e hoore haqiiqa e kala ko humondiri e deeƴere, e ɓuttu e kiwal e heyɗintinal leyɗe Sahel ɗen.

JONNDE ARANERE YAAKITORDE NDEN : ARDIIƊO YAAKITORAAƁE MOTTINDIRII ADIIƁE MO ƁEN KA YAAKITORDE FII YEWTUGOL KO WONNDANI NGENNDI NAFOORE

Konaakiri ñannde 30 yarkoma – e nder jokkitagol golle ngenndi ndin, e sukkinngol yiitidal fii nafa golleeji leydi ndin, Ardiiɗo yakitoraaɓe ben tummbondirii e adiiɓe mo ɓen ka yaakitorde aranere fii yewtugol ɓure mawɗe wonannde ngenndi ndin.

Ko ɗun ɗoo woni laabi tati hiɓe tummbondirde, gila o laamii yaakitorde aranere nden. Sakkitiiɗo on, ko ñannde 13 siilo (sanwiyee) 2025. No jeyaa e faandaare nden, senndodeede anndal hakkunde maɓɓe, anndondira e caɗeele tentinii wonannde adiiɓe ardaade ɓen.  : « Men faala tawnude sifa ɗee tummbondire e mbowka ngenndi ndin. » ɓeyditi ardiiɗo yaakitooraaɓe ben.

Ko tawanoo e tummbondiral ngal : Ahmed Tijjaan Suwaare, Kaabine Komaraa, Mohammed Sa’id Fofanaa e Momadii Yula. Ɓe yewtidi tiitooɗe ɗuuɗuɗe humondirɗe e ngenndi ndin. Gila yurmondiral e nder wonndigal haa e no ñinnirte njuɓɓudiiji ngenndi ndin, rewrude e n laamungun tabintinirta deeƴere njuɓɓudiiji mun ɗin.

E innde kambe aditiiɓe ardaade ka yaakitorde aranere Ahmed Tijjaan Suwaare weltorii kuugal ngal, sabu ko maande ɓenndere ɗowoodi e teddinngol njuɓɓudiiji ɗin : « Meɗen jarna Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen sabu teddungal e yaajere hakkil ko ɗowiraa kon ngal kuugal. Meɗen weltanoo fahin jagge (kabinee) makko ɗen sabu golle ɗe ɗe jokki ɗen e wallitagol no hannduyeeji ɗi o fawtii laatora.»