UNE GUINEE NOUVELLE EST POSSIBLE

ñannde 24 awiriilu 2025 ardiigu ngun foccuno laawol ɗimmol ƴewtagol dowri ndin e nder perfektiirji ɗin 33 jeyaaɗi e ngenndi ndin. e nder ɗun ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen koohoo aamadu wuuri baa e yaakitoraaɓe leydi ndin yahuno ka dowri e nokkeeli heewuɗi, fii ƴewtagol yiida e jamaa on e fii jiñinngol jamaa ko humondiri e winnditagol ngol ka ɗerol ravec

  1. Ñannde 24 awiriilu 2025 ardiigu ngun foccuno laawol ɗimmol ƴewtagol dowri ndin e nder perfektiirji ɗin 33 jeyaaɗi e ngenndi ndin. E nder ɗun Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen Koohoo Aamadu Wuuri Baa e yaakitoraaɓe leydi ndin yahuno ka dowri e nokkeeli heewuɗi, fii ƴewtagol yiida e jamaa on e fii jiñinngol jamaa ko humondiri e winnditagol ngol ka ɗerol RAVEC

 

  1. Ƴewtagol ngol no jeyinaa e kuuɗe hittuɗe ngenndi ndin tentinii wonannde ardiigu ngun. Hingol jeyaa e ardiinaaɗi ɗin sabu Ardiiɗo Yaakitoraaɓe ɓen tigi tawete e dillayɓe ɓen yaha ka dowri ka nder perfektiirji laral Boke e leydi Telemele fii etugol kuuɗe waɗaaɗe ɗen e banŋe winnditagol ngol e holnugol jamaa e angisannde ardiigu ngun fii ñiinugol kuugal ngal. Tentinii wano Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen holliri non wonnde : “RAVEC on no jeyaa e tugaale heyɗintinal ngal fii timmbugol ngenndi tottayndi haqqee neɗɗanke e kuuɗe ɓii leydi”.

Immannde mawnde ardiigu ngun.

Wonannde imminngol yaakitoraaɓe ɓen Koohoo Aamadu Wuuri Baa ardinno e laawol ngol ka perfektiir Boke maaketeeɗo Moodi Mohamed Lamiin Sii-Sawaane. E nder perfektiir Firiyaa on yaakitoraaɗo on ka fii kumpitti e ardiiɓe goo yaari  e nder lare goo fii mooɓugol jamaa on humpitaɓe jiñinaɓe.

  1. LEELUMAA

Ardiiɗo yaakitoraaɓe Kohoo Aamadu Wuuri Baa darino ka hoɗo Heerikoo hakkunde Telemele e Leelumaa wonndude e ardiiɓe koɗooli ɗin. O yahunoo e nokkuure ka winnditetee fii etugol fokkitannde winnditagol ngol e wakkilingol tammbitoo winnditooɓe ɓen.

Nden ƴewtannde no yaadi e humpitagol no winndito ngon fewndorii e dowri ndin. Hari hino haani ko Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen humpitoo, jiñina, tammbitoo winnditooɓe ɓen sabu ko kuugal mawngal wonannde ngenndi ndin.

Ka nokkuure, Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen yewtiduno e koolaaɗo yuɓɓondiral ngal on tentinani mo wonnde no yaarude no haaniri. O holnimo: “ men winnditii yimɓe 75 no e ɓen sonnaaɓe 53 worɓe 22 ko ɗun holli meɗen winndude yimɓe ɗiɗo e nder minittaaji sappo kala. Si yaarii non haray meɗen tamƴinii wonndema men joofinay faandaare amen nden”.

Tippude e ɗun, Ardiiɗo Yaakitoraaɓe ɓen jarniɓe sanne fii wakkilaare maɓɓe nden : “ Golle mon ɗen e fee jamaa on ko saabiwal polgal ngal kuugal battinayngal” o watti ɗon wonndema o etoto fii hita ɓe ŋakkire hay e huunde “ fellitee huunde on ŋakkirtaake fii no ɗee golle laatora” o fellintiniɓe.

  1. KUNNDAARA

Kunndaara ñannde 25 aawiriilu 2025 Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen koohoo Aamadu Wuuri Baa ƴewtoyino perfektiir Kunndaara on. O adorii hiwroyagol mawɓe saare nden. Faandaare nden hari ko yottinngol ka aranun hiwraango Ardiiɗo leydi ndin e ka dimmun lanndagol ɓe ballal fii jiñinngol jamaa on e ngol winnditagol.

Wonndude e ardiiɓe laral ngal wano Guwerneer on Boke, Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen ɓannginno wonnde ndee ƴewtannde no jeyaa e faandaare Ardiiɗo Hawtaandi ndin : “ hewtugol jentoo jamaa on ka dowri jiñinaɓe fii winnditagol ngol ka RAVEC”. Hari hino haani ka Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen fuɗɗora yiidugol e mawɓe saare nden sabu ko kamɓe woni jagge buttu ngun e huuwondiral ngal hakkunde jamaaji ɗin.

Huutorde ñeeñal e ganndal Koohoo Aamadu Wuuri Baa ko e ɗenngal ngenndiyankewal (pular)  yewtiɓe fii faamingol ɓe no newori no gerdetee fii winnditagol ngol hoore himo tentinoo e ɓure wonuɗe e nder mun wonannde ɓii-leydi. “ si winnditagol ngol gasii on heɓay rewro wooto huutorteeɗo e kaydiiji mon ɗin fow” o tentinaniɓe.

Tippude e faamu yewtere nden, mawɓe hoɗo ngon e ardiiɓe ɓen ka diina e ka dawla angisii wonndema ɓe mooɓitay jamaa on, ɓe waajooɓe, ɓe jiñinaɓe. Ɓe hollini-mo wonnde ɓe rewray eteteeɗe ɗen fow fii no ngol winnditagol laatora e nder laral Badiar ngal fow.

  1. KUNNDAARA

Kunndaara ñannde 26 aawiriilu 2025. E nder jokkitagol ƴewtagol ngol e nder pefektiir Kunndaara on, Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen Koohoo Aamadu Wuuri Baa ƴewtino nokkeeli gollirɗe heewuɗe e nder saare nden, faandaare nden hari e banŋe goo ko humpitagol noone no liggotooɓe ɓen woni e liggorde e no ɓe weeriri.

Ɓay o gaynii ƴewtaade nokkeeli Sambayloo e Saare-ɓoyɗo, Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen ko yiɗunoo ko seeditorgol gite mun ɗen no alhaaliiji timmbaaɗi ɗin fow no fewndori. Himo faalanoo hara ko kanko tigi yewtidi e yimɓe ɓen, o annda faaleeji maɓɓe fii no o tawnira ɗun e eɓɓoore golle aroore laamu ngun.

Wonndude e guwerneer Boke on e perefee Kunndaara on, Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen yaaduno ka suudu ardiigu e ka werde perefee on ka “vilaa silii” e werdeeji liggotooɓe sarwiisi ɓen. Maande nden ko wootere : “ ɗii nokkeeli ɗoo fow, ko darnanooɗi e hitaande 1959 ɗi fow ɗi hiɗɗiɗii wurnitugol ɗi no haanaa heñoreede.

Perefee Kunndaara on ɓay ƴettii konngol, o ɓanngini wonndema anngal alhaaliiji gollirɗi no haɗi huɓindiiɓe ɓen yo ɓe aru ɓe liggoo kunndaara  o ɓanngini ngalu kunndaara ngun : “ si tawii ɗee kollaaɗe no huɓindaa, oo perefektiir Kunndaara tun yonii ko wurna ko ɓuri e mawnude e nder leydi ndin.  E kadi boowe ɗen yonii tippude e kuuran naange okkorde hay perefektiirji goo.

Tippude e ko o holli kon, Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen holi wonnde ɗun no hawnii kono no e nder faandaare maɓɓe, o holli wonnde o yamiray Yaakitoraaɓo fii Ca’e ɗen wonndema ko yo o kippu kisan fii yo eɓɓoore wurnitugol Kunndaara.

  1. 5. Saare-ɓoyɗo, ñannde 25 aawiriilu 2025- E nder ƴewtagol ardiigu ngun, Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen Kohoo Aamadu Wuuri Baa yiiduno e jamaa on ka suuperefektiir Saare-ɓoyɗo.

Faandaare ngal yiitidal e banŋe goo, ko rerɗingol jamaa on e hitteendi winnditagol ngol  ka ɗero RAVEC e banŋe goo ko humpitagol beleeɗe faandaareeji e himme jamma on.

Wonndude e guwerneer laral Boke ngal e perefee Kunndaara on, mawɓe hodo ngon jaɓɓino ardiigu ngun no haaniri. Mawɓe hoɗo ngon weltori seena on e teddungal ngal. Ɓe anndintini faale Ardiiɗo on e waylugol leyndi ndin immorde e timmbugol alhaaliiji ɓantal.

Nde Mawɓe hoɗo ngon gaynunoo ɓe sannude tolna, ɓe ardinaniɓe seeɗa e himmeeji maɓɓe ɗi tawata no farliiɓe wano :

  • Moƴƴintingol laawi ɗin : Kunndaara-Saare-ɓoyɗo; Saare-ɓoyɗo- Kandika.
  • Waɗugol ƴanngal ka hoore caangol Kumbayin fii newinngol yaadu Fulamoori
  • Ballal immorde e aalaaji fii demal ngal.

“si on waɗii ɗun haray on weltinii men poomaa” hommbiri yewtere nden mawɓe ɓen.

Ka jaabagol, Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen holni yewtideteeɓe ɓen wonnde hari himme maɓɓe ahodaama fii no ñinniree : “men nanii faaleeji mon ɗin, men faamii ɗi, men maandinii e men wattanay hilla” jaaɓii Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen, si O artiri yewtere makko nden e himme e kittol e tinnaare ko woni kon e nder winnditagol ka ɗerol RAVEC sabu e wi”e makko ko ɗun woni saabiwal ɓantal ngal.

O ɓeyditi, rewro wajjo ngo gooto kala heɓata ngon, ɓannginay ko hombo woni kaari e newinana mo heɓugol ɓure immorde e laamu ngun : “winnditagol ngol ko moƴƴere mon newinanay laamu ngun anndugol ko on homɓe maa hommbo annda faandareeji mon ɗin, annda hannduyeeji mon ɗin e himme ɗe wonndu ɗon ɗen.”

  1. Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen, wonndude e ardiiɓe nokkuure nden yahuno ñannde 25 aawiriilu 2025 ka nokkuure ka winnditetee ɗon Sambayilo e nder Kunndaara fii humpitagol no golle ɗen woni e yaarude non.

Ɓay ɓe hewtii, ayninaaɗo fii winnditugol ngol Moodi Usmaani Balde holluno wonnde golle ɗen no yahude no haaniri e saa’i happaaɗo on hawrondiray e golle waɗeteeɗe ɗen. Fii kala o ɓannginno caɗeele seeɗa wano anngal kaydi jamaa on e ko woɓɓe e maɓɓe woni e leetude kon.

Tippude e ɗun Ardiɗo yaakitoraaɓe ɓen rerɗinno jamma on, ko yo ɓe tinno fii no ɓe winnditorora e nder dummunne happaaɗo on e hoore himo anndintina wonnde ngol winnditagol no hitti fii ɓantal leydi ndin.

  1. GAAWAL

Alat, ñannde 27 aawiriilu. Koohoo Aamadu Wuuri Baa jaɓɓano ka falde (komiin) Gaawal e ka suuperefektir Kaakooni.

E ɗin nokkeeli, Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen ɓannginno ŋakkereeji buy ko nokkeeli winnditagol. O inni ardiiɓe ɓen yo ndaaru pehe no ɗun ɗon wurtora ko ɓuri e yaawude. O holli no haani ka tawata ɓii-leydi kala winnditoo.

O ƴetti misal e Senegaali, o anndintini wonnde e hitaande 2014, fewndo caɗeele Ebola, Ardiigu Senegaali ngun waawuno huɓindaade jamaa mun on nde tawnoo hiɓe winnditii. Limoore e dartol maɓɓe no anndaa.  « nde tawnoo hiɓe anndi adadu jamaa maɓɓe on », o ɓeyditi : « enen kadi hiɗen haani wa’ude wa maɓɓe huɓindo ɗen adadu jamaa men on, fii ɓantal men ngal »

Ardiiɗo Yaakitoraaɓe ɓen hu’uno seeɗa fii caɗeele anngal huɓindagol adadu jamaa men on o ɓanngini ittiri ko ɗun satti kon ka nder fewjodal fii ɓantal. “ sabu ɗun wallee jamaa on ɓe winnditoo fii no wallugol ɓe newora”

Tippude e ko fewndii kon e nokkuure nden nde tawnoo yimɓe heewuɓe waylay inɗe mun ka jananiri nde hiɓe winnditoo fii no ɓe heɓira kaydi. Kala no haani winnditaade fii re’ugol ɗen ligge waylugol inɗe. Maa fii ko ɓe winndii kon ka jananiri e ɗoo yo nanndu wona gootun.

E banŋe jaabagol faaleeji jamaa Gaawal on tentinii e banŋe ɗate e alhaaliiji goo,  Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen holniiɓe wonnde pehe ƴettaaɗe fii ɓantal ngenndi ndin no tawnori ɗun ton  o lintori laawol ngenndiyankewol Boke-Gaawal fuɗɗaa ngol gila ñannde 11 aawiriilu 2025.

  1. Ñannde 27 aawiriilu Ka suuperefektiir Kunsitel e Kummbiya, Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen ɓannginno tugaale tati hoore laawol makko ngol: waajagol jiñina jamaa on fii no ɓe winnditorora; jenntagol annda kitti e himmeeji maɓɓe fii ɓantal koɗooli ɗin; rerɗinngol ɓe fii yo ɓe hiwu ɓuttu e huuwondiral e ndee nokkuure ka tawata kala e finaa-tawaa mun. O tentinii nde tawnoo kanŋe wattaama jaseede hen.

Fahin o tentinii e kittol winnditagol ka ɗerol RAVEC : “ winnditagol ngol ko fii mon, ko fii yo on heɓu rewro bajjo mo annditire ɗon” O torii gooto kala e jamaa on yo wallitor no waawiri fii no fow winnditora.

O hajii ɓe fii hareeji waawayɗi yanude hakkunde jasooɓe kanŋe, o yamiriɓe yo ɓe ardin ɓuttu ko ngu jariwoo e ɓe hiwa hunndaari ndin.

O weltanii leƴƴi wuuriduɗi dumunne juutuɗo e nder jam, o anndintini : “en fow ko e ginenaaɓe hiɗen haani anndude ko ka men wonuɗen etoo woppa kala konnguɗi waddayɗi”

Ɓay Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen hewtii Kummbiya, o tawi aalaaji winnditorɗi ɗin no ŋakki. O yamiri kisan ardiiɓe koɗooli ɗin yo ɓe yacco e pehe wurtayɗe nden ŋakkere. Tentinii newinngol fii jonnugol seedee jibinannde. Fii no gooto kala winnditora.

“winnditagol ko hannduyee. Timmbee pehe kisan fii no fow winnditora ka nder  suuperefektiir Kummbiya”

  1. TELEMELE : “ JOM POLGAL KO E ƁERNDE YEƊETEEƁE DAAKII”

Telemele, ñannde 28 aawiriilu 2025 Ardiiɗo Yaakitoraaɓe ɓen Koohoo Aamadu Wuuri Baa e nder ƴewtagol koɗooli ɗin fii jiñinngol jamaa on no ɓe winnditora ka ɗerol RAVEC, o jaɓɓano no haaniri ka saare Telemele. E mawɓe saare nden, o yottini salminaango Ardiiɗo leydi ndin koohoo Maamadii Dummbuyaa.

Ɓawto hiwrondiral ngal, o ɓannginani ɓe faandaare ardu makko ndun : “ ko addi men, ko jiñinngol on fii no winnditoroɗon ka ɗerol RAVEC sabu no jeyaa e ɗun tottugol haqqee.

Rewro wajjo ngo gooto kala jonnetee si o winnditike wonoyay e kala kaydi ndi laamu ngun moƴƴinani mo. Ɗun kadi wallitoto laamu ngun e kala fewjodal maa eɓɓoore fii ɓantal e layingol kala kumpitti.

Mawɓe saare nden coobuno golleeji ɗi ardiigu ngun woni e waɗude Telemele. E innde jibinannde Telemele ɓe hollii wonnde ɓe rerɗinay jamaa Telemele on fii winnditagol e ngol ɗerol RAVEC: « jom polgal ko e ɓernde yeɗeteeɓe daakii »,  o ɓeyditi.

E banŋe goo kañun mawɓe saare nden, ɓe torii ballal fii timmbaneede goɗɗi e alhaaliiji ɓantal wano ɗatal Telemele- Kaletaa e fii ndiyan e ilan yiite (kuuran)

E wi’e maɓɓe ɗin alhaaliiji ɓurtay wallitaade nokkure nden fii ɓantal mayre e newina ngurndan jamaa on.

  1. GOLLANGOL JAMAA ON KO TUGALAL MAWNGAL ARDIIGU NGUN. HOLLI ARDIIƊO YAAKITORAAƁE ƁEN

Tenen, ñannde 28 aawiriilu 2025 Santu e Buruwal e nder Telemele.

Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen ƴewtoyino Santu e Buruwal, o yamiri kala jibinannde hen yo dolno, tinnoo fii winnditagol ka ɗerol RAVEC.

“ngol winnditagol ko moƴƴere wonani on onon e ɓantal ngal wonuɗen e timmbude ngal. Happu on non ko ñannde 30 mee 2025”  ko nii o udditiri yewtere nden.

E nder tentinngol pehe winnditagol ngol, Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen ɓanngini “hinaa fii heɓugol ɗerol winnditiiɓe kono ko heɓugol njuɓɓudi lelorgal ngenndiyankewal fii hiwugol kala ɓii-leydi. Annda kala ka ginenaajo wuuri annda fiyaake makko ko ɗun woni faandaare nden”.

O weltanii kippu winnditooɓe ɓen fii kala hiɓe fottude e caɗeele tentinii ko humondiri e ilan yiite.

E ko wattii e ɗun, o ɓanngini annde makko, nde tawnoo yimɓe ɓen ɗuuɗaa ka winnditagol yeru 425 wano 300 Buruwal e 125 Santu. Ɗun ɗoo no woɗɗondiri e faandaare nden. « tentinii si en eɓɓindiri e ko wonaa e winnditeede kon Termese e nder perefektiir Kunndaara yeru 100 winnditeteeɓe e nder ñallal ñanndewoo ñannde.

Tippude e ɗun Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen yamirii ardiiɓe koɗooli ɗin tinnagol e jiñinngol jamaa on tinnoo e ndartugol nokkeeli winnditorteeɗi ɗin fii tammbitagol winnditooɓe ɓen no golle ɗen laatora no yaawiri.

E banŋe jaabagol yimɓe ɓen e faaleeji ɗi ɓe holli ɗin,  Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen hollitiiɓe mahugol suudu ñawndirndu Buruwal no tawaa e eɓɓoore laamu ngun.

O torike jagge hoɗo ngon fow (imaamu, koolaaɓe koɗooli, ardiiɓe kawtitte) wallitagol fii rerɗingol jamaa on no ɓe winnditora : “ waylugol Gine no haaniri ko bee mo kala e men tawee. Gollangol jamaa on ko tugalal mawngal ardiigu ngun”

  1. FAANDAARE AMEN NDEN NO LAAƁI : WAYLUGOL GINE IMMORDE E KOƊOOLI ƊIN

Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen

 

Tenen, ñannde 28 aawiriilu, Telemele

Ɓay Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen iwii Santu e Buruwal, o yahi ka saare Telemele, o hiwriiɓe laawol tippude e jiñinngol ɓe rerɗina ɓe fii no winnditagol ngol ka ɗerol RAVEC fuɗɗaango ñannde 15 aawiriilu no laatora e jam.

Ko e yeeso jamaa ɗuuɗuɗo ka suudu sukaaɓe ɓen Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen ɓanngini giggol ngol o joganii Telemele : “miɗo mari ɗoo weldiɓɓe buy jaɓɓo ngo juhirɗon lan ngon no yonin-mi. Miɗo yottina e mon hiwraango Seneral Maamadii Dummbuyaa hittinɗo fii mo”.

O anndintini ko jokkaa fii ɓantugol leydi ndin : “pellet ɓaawo dumunne ardiigu bonngu welataa fii wurtugol ɗun fow e yawde”

Koohoo Aamadu Wuuri Baa. Weltaninon ɓii-leydi en yaltuɓe fii golleeji ɗi ɓe woni e waɗude ɗin ka leydi maɓɓe fii jamaa on fow.

O holli wonnde Telemele ko ɗate cele woni tentinii fii yaarooɓe ka nan-naange. O ɓanngini wonnde ɓantal leydi ndin ko e maɓɓe rewrata fii yiitinndingol Leelumaa, Gaawal, Pita, Kinndiyaa, Sangareeji, Bofa, Boke e Firiyaa… “ faandaare amen nden no laaɓi : waylugol gine immorde e koɗooli ɗin”

Nde o ƴettunoo konngol fii ɓannginngol tentina faandaare seenayee on ko winnditagol ka ɗerol RAVEC : “adi yo neɗɗo ƴellito koore arano on ko bee o rewra ka didol. Didol ngol ko ɗun wonu ɗen e waɗude winndugol jamaa on e nder Hawtaandi Gine ndin fow.”

Tippude e ɗun o torii jamaa koɗooli ɗin fow e nder falde Telemele nden rerɗugol : “ko bee ñinnen ngol winnditagol ɗoo e 30 mee…”

Tippude e ɗun ardiiɓe ɓen ka saare ɗon no lanndaa ñinnugol kala ko haani fii no faandaare nden laatora e nder happu waɗaaɗo on.

  1. RAVEC : ARDIIƊO YAAKITORAAƁE ƁEN NO LANNDII MOTTONDIRAL ƁII-LEYDI EN.

Ñannde 17 aawiriilu 2025

Fii winnditugol ka ɗerol RAVEC Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen hunnii aadimun ndin e banŋe winnditagol ka ɗerol RAVEC ka kartiyee makko e nder falde (komiin) Lammbanñi – waareyaa- fodebas

Ardiiɗo e tottoowo haqqeeji neɗɗanke e yaakitoranooɗo fii weldintingol jamaaji Gine, Ardiiɗo yaakitoraaɓe ɓen winnditike fii hollugol misal e tammbitagol winnditooɓe ɓen. E nder ɗun o holli : “ Ko hannduyee ɓii-leydi e gila ɗun no farlii ardiigu ngun fow rerɗingol jamaa on fii yo ɓe winndito. Ko kuugal haanungal fii yo Hawtaandi ndin heɓu didol kenndewol fii ɓantal Gine.

O holli ko wonaa e waɗeede kon hinaa fii innde e ɗerol tun, hinaa fii yo en waawu suɓaade tun. Ko ɗerol ngol leydi kenndeeri kala waawata waɗude fii ñinnugol ɓantal, e wonndiigu e ɗowoodi kenndeeri e yeñinal faggudu e kala ko humondiri e mun”.

Partager:

Facebook
Twitter
LinkedIn